Του Αντωνίου Αντωνάκου
Καθηγητού - Φιλόλογου
Ιστορικού - Συγγραφέως
Τα τελευταία χρόνια έχουμε γίνει μάρτυρες μιας νέας «άψογης στάσης» απέναντι στους εξ ανατολών γείτονες. Το τίμημα είναι η εξασφάλιση τής πολυπόθητης ειρήνης στον χώρο του Αιγαίου και η ευημερία των πολιτών στις δύο πλευρές του.
Η ορολογία «άψογη στάση» χαρακτήριζε ειρωνικά την στάση τής ελληνικής κυβερνήσεως του Γ. Θεοτόκη η οποία υπηρετούσε το δόγμα ότι «η Ελλάς δεν αποδέχεται την ένωση της Κρήτης χωρίς την σύμφωνη γνώμη τής Τουρκίας και των Δυνάμεων», φοβούμενη προφανώς την οργή τής Τουρκίας και παρά το γεγονός ότι η Κρητική Επανάσταση είχε γίνει με αυτό ακριβώς το κυρίαρχο αίτημα! Βέβαια αυτή η "άψογη στάση", αν και υπήρξε απόρροια και των τραυματικών εμπειριών τού ατυχούς πολέμου του 1897, ήταν από τις βασικές αιτίες της επανάστασης στο Γουδί, η οποία ακολούθησε το 1909.
Η επιδίωξη της ειρήνης, σήμερα, μας βρίσκει πιστεύω όλους σύμφωνους, λαό και πολιτική ηγεσία, εφ’ όσον αυτή θα διασφαλίσει την πρόοδο των πολιτών και την εξέλιξη των κρατών. Οι ενστάσεις που παρουσιάζονται είναι όμως σχετικές με τον τρόπο που αυτή διασφαλίζεται και με την έντιμη τήρηση των όρων που την καθιερώνουν.
Για παράδειγμα η γείτων και «φίλη» Τουρκία έχει υπογράψει διάφορες συνθήκες ειρήνης με την Ελλάδα, με σημαντικότερη, για τον 20° αιώνα, την συνθήκη της Λωζάννης του 1923. Η προαναφερθείσα συνθήκη έχει πολλούς σημαντικούς όρους, οι οποίοι καθορίζουν το πλαίσιο συνεργασίας των δύο χωρών και διαβίωσης των ετερογενών πληθυσμών της κάθε μιας.
Η συνθήκη όμως αυτή, ενώ έχει τηρηθεί από πλευράς της Ελλάδος, έχει... καταστρατηγηθεί και παραβιασθεί δεκάδες φορές από πλευράς της Τουρκίας.
Σημαντικές εκφάνσεις αλλά και συνέχεια αυτών των παραβιάσεων και όχι μόνον, αποτελούν η νύχτα των Σεπτεμβριανών του 1955, όπου εξεδιώχθη ένας μεγάλος αριθμός Ελλήνων της Κωνσταντινουπόλεως, το κλείσιμο της θεολογικής σχολής της Χάλκης, η ερήμωση της Ίμβρου και της Τενέδου, η χρησιμοποίηση αρχαίων θεάτρων και χριστιανικών ναών ως χώρων διασκέδασης, η αμφισβήτηση της υφαλοκρηπίδας των ελληνικών νησιών και του εναέριου χώρου της Ελλάδος, η αμφισβήτηση της εθνικής κυριαρχίας μας επί χιλιάδων ελληνικών βραχονησίδων, χαρακτηριζομένων ως γκρίζων περιοχών, με αποτέλεσμα την κρίση των Ιμίων και τον θάνατο των τριών ηρωικών αξιωματικών κλπ., χωρίς να παραβλέπουμε βεβαίως και άλλες εις βάρος της Ελλάδος ενέργειες από πλευράς Τουρκίας, όπως για παράδειγμα την τραγωδία και το αιματοκύλισμα της Κύπρου.
Από την άλλη πλευρά η πολιτική του «δεν διεκδικούμε τίποτα», είχε ως άμεσα αποτελέσματα την ανοχή των συνεχών και καθημερινών παραβιάσεων τού εθνικού εναερίου χώρου μας, την επίσημη αναγνώριση των Στενών τού Βοσπόρου ως τουρκικών στενών από τον ίδιο τον τότε υπουργό εξωτερικών της Ελλάδος και νυν πρωθυπουργό, την υποστήριξη της εντάξεως της Τουρκίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση (και μάλιστα χωρίς κανένα αντάλλαγμα), την παραχώρηση αεροδιαδρόμων στα πολεμικά και όχι μόνο αεροσκάφη των γειτόνων, και πλείστα άλλα.
Οι σημαντικότερες έγκριτες ελληνικές εφημερίδες έγραφαν: «ριψοκίνδυνο παιχνίδι συνδιαχείρισης στο Αιγαίο» [ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ 21-9-2003], «Αιγαίο- Νέο καθεστώς στον αέρα» [ΕΘΝΟΣ 17-9-2003], «Η Ελλάδα δίνει χώρο για παράνομες τουρκικές πτήσεις. - Υποχώρηση στο Αιγαίο» [ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ 17-9-2003], «Συνδιαχείριση του εναέριου χώρου του Αιγαίου με Τουρκία» [ΕΛΕΥΘΕΡΟΤΥΠΙΑ 18-9-2003]. Προσφάτως δε, έχουν πυκνώσει τις αναφορές τους για την αμφισβήτηση από την Τουρκία της υφαλοκρηπίδας, της ΑΟΖ (Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης), πολλών βραχονησίδων και γενικά των ελληνικών δικαιωμάτων, που απορρέουν από το διεθνές δίκαιο και την συνθήκη της Λωζάννης, την οποία θέλουν να αλλάξουν! Έχουν δε τόσο αποθρασυνθεί οι γείτονες Τούρκοι (και όχι μόνο αυτοί), οι οποίοι έχουν αποκληθεί από πρωθυπουργούς της Ελλάδος κατά το παρελθόν, «κουμπάροι», «καρντάσια» και διάφορα άλλα! Το αποτέλεσμα ήταν οι Τούρκοι να περιπολούν καθημερινά στις θάλασσές μας, να κατασκοπεύουν περιοχές μας, να πετούν πάνω από τα νησιά μας και εμείς να τους χαϊδεύουμε και να θέλουμε άνευ όρων να τους βάλουμε στην Ευρώπη!
Ως προς τα προηγουμένως γραφέντα, οι αρχαίοι μας πρόγονοι είχαν ένα σημαντικό δόγμα: Το αναφέρει ο Ισοκράτης στον περίφημο «Πανηγυρικό» του και λέει πολύ σημαντικά πράγματα:
Ο Ισοκράτης, λοιπόν, θεωρούσε ότι συνθήκες υφίστανται μόνο στην περίπτωση που τα συμβαλλόμενα κράτη αντιμετωπίζονται σε βάση ισοτιμίας «Τις γαρ ουκ οίδεν, ότι συνθήκαι μεν εισιν, αίτινες αν ίσως και κοινώς αμφοτέροις έχωσιν, προστάγματα δε τα τους ετέρους ελαττούντα παρά το δίκαιον;» (Ισοκράτους Πανηγυρικός 176)
Άρα και μόνο από την πρώτη παραβίαση η συνθήκη αυτή θα έπαυε να ισχύει για τους προγόνους μας, οι οποίοι και θα είχαν απαντήσει στους παραβιάσαντες με τον πλέον κατάλληλο, υπερήφανο και ελληνικό τρόπο.
Την νύχτα της 31ης Ιανουαρίου ζήσαμε ένα ταπεινωτικό προκλητικό επεισόδιο από πλευράς Τουρκίας. Μεθοδεύθηκε και αμφισβητήθηκε η κυριαρχία της Ελλάδος επί των βραχονησίδων των Ιμίων, με αποτέλεσμα ένα θερμό επεισόδιο στο Αιγαίο, όπου σκοτώθηκαν τρία παλληκάρια, αξιωματικοί του Πολεμικού Ναυτικού, υπεστάλη η ελληνική σημαία από την βραχονησίδα και απαγορεύθηκε η επίσκεψή της από Έλληνες.
Το σκεπτικό ήταν απλό και ακουγόταν ωραίο. «Η τήρηση της ειρήνης». Η ίδια η πολιτική ηγεσία, που απέτρεψε το θερμό αυτό επεισόδιο, ερωτούσε ρητορικά από το βήμα της βουλής: «Τι θέλατε δηλαδή, να κάναμε πόλεμο;»
Η απάντηση στο ρητορικό αυτό ερώτημα έρχεται κατ’ ευθείαν από τους αρχαίους πατέρες μας, που είχαν πάντα μία υπερήφανη ελληνική απάντηση να δώσουν, η οποία όμως σε κάθε περίπτωση προέκυπτε μέσα από την ηθικώς δίκαιη και την λογικώς έντιμη και νόμιμη ανάλυση παρομοίων γεγονότων.
Συγκεκριμένα, ο Πολύβιος (Δ,31, 3-8), παραθέτει ένα σπουδαίο απόσπασμα για παρόμοιο γεγονός, που δείχνει και τον διαφορετικό τρόπο αντιλήψεως των γεγονότων από τους αρχαίους σε σχέση με τους νεοέλληνες. Το πλήρες κείμενο αναφέρει τα εξής:«εγώ γαρ φοβερόν μεν είναί φημι τον πόλεμον, ου μην ούτω γε φοβερόν ώστε παν υπομένειν χάριν του μη προσδέξασθαι πόλεμον. επεί τι και θρασύνομεν την ισηγορίαν και παρρησίαν και το της ελευθερίας όνομα πάντες, ει μηδέν έσται προυργιαίτερον της ειρήνης; ……… ειρήνη γαρ μετά του δικαίου και πρέποντος κάλλιστόν εστι κτήμα και λυσιτελέστατονεπονειδίστου πάντων αίσχιστον και βλαβερώτατον.»Ας παρακολουθήσουμε λίγο τα λόγια σε σύγχρονη απόδοση:
«Διότι εγώ παραδέχομαι μεν ότι ο πόλεμος είναι κάτι το φοβερό, όχι όμως τόσο φοβερό, ώστε να υπομένει κανείς ο,τιδήποτε για να μη δεχθεί τον πόλεμο. Άλλωστε, γιατί τάχα όλοι υποστηρίζουμε με θάρρος το δικαίωμα της (πολιτικής) ισότητος, της αφόβου εκφράσεως της σκέψεως (της ελευθεροστομίας) και το όνομα της ελευθερίας, αν τίποτε δεν είναι επωφελέστερο από την ειρήνη; .….. Η ειρήνη, όταν συνοδεύεται από το δίκαιο και το πρέπον, είναι το ωραιότερο και επωφελέστερο απόκτημα του ανθρώπου, όταν όμως συνυπάρχει μαζί με αυτήν η κακία (η προστυχιά) ή η επονείδιστη δειλία, τότε είναι το αίσχιστο και το επιβλαβέστερο από όλα.»
ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ
· Ο Πολύβιος, λοιπόν, θέλοντας να τονίσει το πόσο σημαντική είναι η ισηγορία για τους Έλληνες την συγκρίνει με την ειρήνη, για την οποία ξετυλίγει τις σκέψεις του:
· Η ειρήνη είναι πράγματι σπουδαίο πράγμα και ο πόλεμος φρικτό. Όμως δεν πρέπει να υπομένουμε ο,τιδήποτε για να μη γίνει πόλεμος.
· Αν όμως ήταν το σημαντικώτερο πράγμα η ειρήνη, τότε γιατί ο κόσμος πολεμά για ελευθερία, πολιτική ισότητα, και για ελευθερία λόγου;
· Η ειρήνη είναι το επωφελέστερο απόκτημα του ανθρώπου, όταν όμως συνοδεύεται από το δίκαιο και το πρέπον.
Και καταλήγει στο τελικό συμπέρασμα: «όταν η ειρήνη συνυπάρχει μαζί με την κακία (η την προστυχιά) η την επονείδιστη δειλία, τότε είναι το αίσχιστο και το επιβλαβέστερο από όλα.» Και η ελληνική αυτή άποψη κυριαρχούσε για χιλιάδες χρόνια στις ψυχές των Ελλήνων, μέχρι την τραγική εκείνη νύχτα.
Ας διδαχθούμε, λοιπόν, από τα λόγια των αρχαίων προγόνων μας και, ίσως έτσι, ξαναβρούμε τον δρόμο που οδηγεί στην χαμένη μας αξιοπρέπεια, μία αρετή που καθόριζε πάντα την ψυχή μας και την οδηγούσε στο ελληνικό θαύμα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου