Η πρώτη απόπειρα για την οργάνωση και τον συντονισμό του αντάρτικου αγώνα σε πανελλαδική κλίμακα έγιναν στην Αθήνα αρχές του 1942. Πρωταγωνιστές των διαβουλεύσεων ήταν ανώτεροι αξιωματικοί με κυριότερους τους Ζέρβα, Ψαρρό και Μπακιρτζή. Μέσω του ασυρμάτου της οργάνωσης Προμηθεύς, επετεύχθη επαφή με το Στρατηγείο Μέσης Ανατολής (ΣΜΑ) το οποίο ενέκρινε τις σχετικές κινήσεις.
Τον Απρίλιο του 1942 έγινε μία ευρύτερη σύσκεψη στο σπίτι του Δημήτρη Μπέη-Αντωνόπουλου όπου καταστρώθηκε το σχέδιο και καθορίστηκε ο χρόνος έναρξης της ένοπλης δράσης. Είναι μία χρονική στιγμή κατά την οποία ο κομματικός στρατός του ΚΚΕ, ο ΕΛΑΣ, δεν ήταν ούτε καν στο ξεκίνημά του. Παρόντες στην σύσκεψη ήταν οι Ζέρβας και Πυρομάγλου απ’τον ΕΔΕΣ, Μπακιρτζής, Ψαρρός και Καψαλόπουλος απ΄την ΕΚΚΑ, και οι Κουτσογιαννόπουλος και Μπαρδόπουλος απ΄την οργάνωση Προμηθεύς.
Αποφασίστηκε:
- Ο Ζέρβας να αναλάβει την περιοχή Ηπείρου και δυτ.Στερεάς
- Ο Ψαρρός να αναλάβει την υπόλοιπη Στερεά
- Ο Σπάης να αναλάβει την ανατολική Θεσσαλία και τον Όλυμπο
- Ο Παπαγεωργίου να αναλάβει την δυτική Θεσσαλία
Για την βόρεια Ελλάδα δεν αποφασίστηκε κάτι συγκεκριμένο. Ο Ψαρρός είχε...
μόλις επιστρέψει από εκεί και πίστευε ότι λόγω ειδικών συνθηκών δεν ήταν εφικτή η ανάληψη οποιασδήποτε δράσης την συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Προφανώς οι ενδοιασμοί του Ψαρρού θα οφείλονταν στα δεινά που προκάλεσαν στον ντόπιο πληθυσμό οι αγριότητες των Γερμανών (σε Κερδύλια και Νιγρίτα) ως αντίποινα σε πρώιμες (και μάλλον επιπόλαιες) αντιστασιακές δραστηριότητες που εκδηλώθηκαν ήδη απ’το 1941.
μόλις επιστρέψει από εκεί και πίστευε ότι λόγω ειδικών συνθηκών δεν ήταν εφικτή η ανάληψη οποιασδήποτε δράσης την συγκεκριμένη χρονική στιγμή. Προφανώς οι ενδοιασμοί του Ψαρρού θα οφείλονταν στα δεινά που προκάλεσαν στον ντόπιο πληθυσμό οι αγριότητες των Γερμανών (σε Κερδύλια και Νιγρίτα) ως αντίποινα σε πρώιμες (και μάλλον επιπόλαιες) αντιστασιακές δραστηριότητες που εκδηλώθηκαν ήδη απ’το 1941.
Στον Μπακιρτζή ανατέθηκε η γενική αρχηγία του αντάρτικου αγώνα με έδρα τα Βαρδούσια, κοντά στον τομέα δράσης του Ψαρρού. Καθορίστηκε επίσης ότι το αργότερο ως τα μέσα Αυγούστου 1942 θα έπρεπε να είχε ξεκινήσει ο αντάρτικος αγώνας στις προκαθορισμένες περιοχές., και ορίστηκε η 10η Σεπτεμβρίου σαν ημέρα κοινής σύσκεψης όλων των στρατιωτικών αρχηγών του ενόπλου αγώνος. Τον τόπο της σύσκεψης θα τον όριζε ο Μπακιρτζής.
Αυτές ήταν οι αποφάσεις που πάρθηκαν. Για διάφορους λόγους όμως το σχέδιο δεν προχώρησε. Ο Σπάης συνελήφθη απ’τους Ιταλούς στον Βόλο όπου είχε πάει για να θέσει τις βάσεις του αντάρτικου στην περιοχή του, και εστάλη αιχμάλωτος στην Ιταλία. Ο Παπαγεωργίου γρήγορα αναθεώρησε την άποψή του για την χρησιμότητα του αντάρτικου αγώνα και αργότερα πρωταγωνίστησε στην εσωτερική ρήξη στον ΕΔΕΣ Αθηνών. [1]
Ο Μπακιρτζής τον Σεπτέμβριο του 1942 εγκαταλείπει την Αθήνα και πηγαίνει στο Κάιρο προκειμένου να έχει απευθείας επαφές με το ΣΜΑ και να του ανατεθεί επισήμως η γενική ηγεσία του ένοπλου αγώνα στην Ελλάδα. Παράλληλα συνέστησε στον Ψαρρό να μην βγει στο βουνό πρωτού τον ειδοποιήσει ο ίδιος απ’το Κάιρο. Πέραν αυτού τον Αύγουστο του 1942 κατέφτασε στην Αθήνα μέσω Πελοποννήσου ο Τσιγάντε απ’την Μέση Ανατολή με αποστολή την οργάνωση της αντιστασιακής δράσης. Ο Τσιγάντε είχε πολύ φιλικές σχέσεις με τον Ψαρρό, τον επηρέαζε πολύ ενώ ήταν και σύγγαμβροι (είχαν παντρευτεί δύο αδελφές). Η άφιξή του λοιπόν στην Αθήνα ήταν ένας ακόμα λόγος που καθυστερούσε την αναχώρηση του Ψαρρού για το βουνό, καθώς ο τελευταίος περίμενε την νέα οργανωτική διάρθρωση του αγώνα από τον Τσιγάντε. [2]
Ο Ψαρρός, παρά την ενδιάμεση επίσκεψή του στην Φωκίδα απ’όπου καταγόταν και είχε επαφές με αξιωματικούς που είχαν ήδη βγει στο αντάρτικο [3], βγήκε οριστικά στο βουνό αργότερα στις αρχές του 1943. Αυτή η καθυστέρησή του υπήρξε μοιραία για την εξέλιξη του αντάρτικου στην Στερεά Ελλάδα.
Τελικά απ’την αρχική συμφωνία του Απριλίου του 1942, μόνο ο Ζέρβας φάνηκε συνεπής και βγήκε στο βουνό -υπό εξαιρετικά αντίξοες συνθήκες- με 4 μόνο συντρόφους του (Πυρομάγλου, Κωτσάκη, Παπαδάκη, Μυριδάκη) στις 23 Ιουλίου 1942. Άρα αυτός ήταν ο τελευταίος που ευθυνόταν για την αποτυχίας της εφαρμογής του αρχικού σχεδίου.
Με δεδομένο αυτό, μόνο εντύπωση προκαλεί ο ισχυρισμός ότι ο Ζέρβας εκβιάστηκε για να βγει στο βουνό. Τα σχετικά με τον εκβιασμό προς τον Ζέρβα για να βγει στο βουνό θα αποτελέσουν όμως θέμα ξεχωριστής ανάρτησης σύντομα…
[1] "Ο Γιώργος Καρτάλης και η εποχή του" σελ.149-150, του Κομνηνού Πυρομάγλου
"Εθνική αντίσταση και κοινωνική επανάσταση" σελ.116, του Ηρακλή Πετιμεζά
"Μίδας 614" σελ.89-91, του Σπύρου Κώτση
[2] "Ο Γιώργος Καρτάλης και η εποχή του" σελ.154-155, του Κομνηνού Πυρομάγλου
[3] "Αντιστασιακή οργάνωση ΕΚΚΑ 1941-1944" σελ. 43, του Ιωάννη Παπαθανασίου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου