Το ιερό τοτέμ του παπανδρεϊσμού

Του Στέφανου Κασιμάτη

Χθες ήλθε το καλοκαίρι ή, για να είμαι ακριβής, χθες κατάλαβα ότι ήλθε το καλοκαίρι. Κι όταν λέω «καλοκαίρι», δεν το εννοώ ημερολογιακά ή κλιματολογικά. Πάει καιρός, άλλωστε, αφότου μεγάλωσαν οι μέρες. Οι ζέστες έχουν πια μπει για τα καλά και τα μπάνια έχουν αρχίσει. Από μια ηλικία και μετά -αναλόγως του πότε τελειώνουν οι αυταπάτες για τον καθένα- το καλοκαίρι παύει, δυστυχώς, να είναι ο τρόπος με τον οποίο αισθάνεσαι τα πράγματα. Δεν το φέρνει πια η

«γαλάζια προκυμαία» και δεν είναι «καρεκλάκια, πετονιές μες στο πανέρι», που λέει ο Σαββόπουλος. Γίνεται έννοια συνυφασμένη με την επαγγελματική δραστηριότητα του καθενός και, στη δημοσιογραφία, όπως τουλάχιστον το αντιλαμβάνομαι εγώ, το καλοκαίρι έρχεται όταν το ασήμαντο γίνεται ξαφνικά σημαντικό, επειδή απλούστατα πρέπει να γεμίσει χώρος στα έντυπα και να καλυφθεί χρόνος στα ραδιοτηλεοπτικά μέσα.

Ετσι, λοιπόν, χθες, έγινε μέγα θέμα το ότι ο Μάκης Βορίδης, μιλώντας από το βήμα του συνεδρίου της Νέας Δημοκρατίας, το περασμένο Σάββατο, απευθυνόμενος δηλαδή σε κοινό αμιγώς κομματικό, απέδωσε την καταστροφή της χώρας στις πολιτικές του Ανδρέα Παπανδρέου κατά
τη δεκαετία του 1980. Ο Βορίδης, με άλλα λόγια, είπε αυτό που είναι προφανές, για όποιον έχει στοιχειώδη αντίληψη της φύσης και των διαστάσεων της κρίσης. Περιέργως, όμως, το γεγονός ότι ο Βορίδης δεν επέδειξε τον δέοντα σεβασμό στο ιερό τοτέμ του ιδρυτή του κινήματος εξελήφθη από το ΠΑΣΟΚ ως έγκλημα καθοσιώσεως! Δεδομένου ότι η ζέστη έχει υποχωρήσει αισθητά, διερωτώμαι σε τι πρέπει να αποδοθεί αυτή η ακατανόητη αντίδραση. Να οφείλεται στην κυβερνητική συνεργασία Ν.Δ. και ΠΑΣΟΚ ή μήπως σε κάποια μυστικιστική ερμηνεία -η οποία ασφαλώς μου διαφεύγει- της υπουργοποίησης της Φώφης της Γεννηματά;
Δυσκολεύομαι, το ομολογώ, να καταλάβω κατά ποια έννοια η κυβερνητική συνεργασία του ΠΑΣΟΚ με τη Ν.Δ. μπορεί να συνεπάγεται την αποδοχή των πολιτικών παρακαταθηκών του Ανδρέα Παπανδρέου. Ο σεβασμός στη μνήμη του είναι κάτι θεμιτό, πολιτισμικά, και το καταλαβαίνω απολύτως. Από πού κι ως πού όμως επιβάλλεται η προσκύνηση του ιερού εικονίσματός του; (Που είναι θαυματουργό και, ενδεχομένως, δακρύζει κιόλας...) Αν το ΠΑΣΟΚ πράγματι πιστεύει κάτι τέτοιο, αν πιστεύει δηλαδή ότι η συγκυβέρνηση με τη Ν.Δ. σημαίνει ότι η δεκαετία του 1980 και οι πολιτικές της χίμαιρες γίνονται ταμπού, υπεράνω πολιτικής κριτικής, τότε το μέλλον της συγκεκριμένης κυβέρνησης προοιωνίζεται ζοφερό και καλύτερα είναι από τώρα να αρχίσουμε να συμφιλιωνόμαστε με την ιδέα ότι η χώρα δεν πρόκειται να τα καταφέρει να υπερβεί την κρίση. Ταμπού είναι η Φώφη! (Αφότου έγινε ξανά υπουργός, αυτό το έχω δεχθεί πια ως και εγώ...) Αλλά οι πολιτικές της αλησμόνητης δεκαετίας του 1980 και η νοοτροπία που εμφύσησαν στην κοινωνία είναι ό,τι ακριβώς πρέπει να αφήσουμε πίσω, αν πρόκειται να σταθούμε ξανά στα πόδια μας. Το βέβαιο, πάντως, είναι ότι, εφόσον το ΠΑΣΟΚ εμμένει στην παπανδρεϊκή κληρονομιά του, αποκλείει κάθε σοβαρή πιθανότητα μετεξέλιξής του σε σύγχρονο σοσιαλδημοκρατικό κόμμα ευρωπαϊκών προδιαγραφών. Περιορίζεται στον ρόλο του βαστάζου της Ν.Δ. στη συγκυβέρνηση και απλώς προλειαίνει τον δρόμο για τον ΣΥΡΙΖΑ...