Παιδεία, το βασικό μας πρόβλημα....

από το «Στράβων Αμασεύς»

Κοντεύω πλέον τα 40 και έχω βαρεθεί να ακούω αναλύσεις επί αναλύσεων, συζητήσεις επί συζητήσεων, σχετικά με τα προβλήματα του εκπαιδευτικού μας συστήματος. Ένα ατελείωτο γύρω-γύρω όλοι, στο οποίο έχουμε αναλύσει τα πάντα όμως ουδέποτε τολμούμε να αγγίξουμε το βασικό, το θεμελιώδες, τον πυρήνα, διότι αυτός ο πυρήνας είναι επικίνδυνος, είναι ανεξέλεγκτος και μπορεί να οδηγήσει σε καταστάσεις καταστροφικές, μπορεί όμως και σε μία νέα αναγέννησι. Πριν όμως δούμε το πως μπορούμε να αποφύγουμε την καταστροφή και πως θα επιδιώξουμε την αναγέννησι, πρωταρχικό βήμα είναι η παραδοχή της πραγματικότητος. Και αυτή είναι η αλήθεια ότι…

Δεν είμαστε όλοι ίδιοι.

Πῶς να το κάνουμε δηλαδή; Αυτό είναι μια αλήθεια. Υπάρχουν..
παιδιά που για τον χ,ψ λόγο πετάνε κυριολεκτικά κατά την διάρκεια των μαθητικών τους χρόνων, άλλα που απλῶς επιστρατεύουν την γλειφτική ή την παπαγαλική τέχνη και άλλα που μαθαίνουν με ρυθμό χελώνας. Ενόσω λοιπόν δεν αποδεχόμαστε αυτήν την πραγματικότητα, τα πράγματα θα πηγαίνουν κατά διαβόλου.

Έχω ακούσει στην ζωή μου εκατομμύρια απόψεων, άλλες επικαλούνται την ανάγκη της ισότητος, άλλες την κοινωνικότητα των μαθητών κλπ κλπ. Εγώ όμως ξέρω ένα πράγμα. Όποιοι τα έπαιρναν τα γράμματα όταν ήμουν στην 1η δημοτικού, οι ίδιοι τα έπαιρναν και στην 3η λυκείου. Ουδείς μετεπήδησεν από την κατηγορία της χελώνος στην κατηγορία του αητού.

Ψάχνουμε λοιπόν να βρούμε τρόπους ώστε να κάνουμε το σχολείον ελκυστικότερο ώστε το παιδί να καρτερεί πως και πῶς να βρεθεί σ΄αυτό αντί να συμβαίνει το αντίστροφο. Ακόμη όμως και σε αυτήν την αναζήτησι, δεν μπορούμε να παραδεχθούμε το αυτονόητο. Ότι για άλλα παιδία είναι ευχάριστο ένα περιβάλλον α’ και για άλλα ένα περιβάλλον β’. Υπάρχουν παιδία που επιζητούν μόνον το παιχνίδι με τους συμμαθητές των και άλλα που επιζητούν την γνώσι. Η δίψα για την γνώσι μπορεί να υπάρχει και στις παιδικές ψυχές. Πως λοιπόν μπορείς να κάνεις τους μεν και τους δε να συνυπάρχουν αρμονικά και ευχάριστα στο ίδιο σχολείο;

Χαμηλώνοντας τον πήχη. Εκεί είναι όλο το μυστικό. Επειδή δεν μπορούν όλα τα παιδία να περάσουν πάνω από τον υψηλό πήχη, τον χαμηλώνουμε για να περνάνε όλα ήρεμα και ωραία. Με αυτόν τον τρόπο νικήσαμε τον αναλφαβητισμό (αφού οδηγήσαμε όλα τα παιδιά στο σχολείο) με αυτόν όμως τον τρόπο φτάσαμε και στον πασοκικό σοσιαλισμό, όπου όλοι τρώνε μέλι, κανένας όμως δεν τρώει βασιλικό πολτό, ούτε καν αυτοί που (δεν θα πω αξίζουν) τον αντέχουν.

Το εκπαιδευτικό μας επομένως πρόβλημα δεν πρόκειται να λυθεί σε πανεπιστημιακό επίπεδο εάν δεν λυθεί σε επίπεδο νηπιαγωγείου. Διότι εκεί βρίσκεται όλο το ζουμί. Όταν στέλνεις έναν άνθρωπο, του οποίου οι προδιαγραφές είναι για να γίνει κορυφαίος, σε ένα ομογενοποιημένο πανεπιστήμιο, αφού όμως πρώτα τον έχεις βιάσει επί 12 χρόνια, μην περιμένεις να βγάλεις μεγάλο επιστήμονα και κυρίως μην περιμένεις αυτό να λειτουργήσει πολλαπλασιαστικώς, δηλαδή ο ένας καλός να δημιουργήσει δύο, οι δύο τέτταρες κοκ.

Τι είναι ο βασανισμός και τι βιασμός; Λίγο πολύ αυτό το γνωρίζουμε όλοι. Βιασμός και βασανισμός όμως συμβαίνει και στα σχολεία. Όταν ένας μαθητής είναι καταδικασμένος για 12 χρόνια να περιμένει πότε θα καταλάβει ο άλλος, την στιγμή μάλιστα που το μυαλό του τρέχει, καλπάζει και θέλει να καβαλήσει το τέθριππον της γνώσεως. Αυτό όσο και εάν δεν το έχουμε σκεφτεί είναι βιασμός. Είναι ο βιασμός του μέσου όρου. Έχω πολλά προσωπικά παραδείγματα να παραθέσω, αλλά δεν είναι ώρα για αυτοθαυμασμό.

Τι επιτυγχάνει αυτός ο βιασμός; Ή καλλιεργεί το αίσθημα της ταπεινώσεως και της υποχωρητικότητος (υποχωρώ προκειμένου να κερδίσει χρόνο ο άλλος για να καταλάβει) ή δημιουργεί μισαθρώπους. Ή οδηγεί σε μια επιτυχία τυποποιημένη (δηλαδή αποτυχία) ή οδηγεί στην αποτυχία. Δηλαδή αποτυχία διπλής όψεως. Επίσης όμως καλλιεργεί και την λαμογιά, αφού όταν μετά από κάποια χρόνια ο αητός βρεθεί στην ίδια κοινωνική θέση με την χελώνα, τα 12ετή πάθη προσπαθούν να βρουν διέξοδον εκτονώσεως.

Αντί λοιπόν ο γεννημένος ολυμπιονίκης να καβαλήσει το τέθριππον του και να θριαμβεύσει, είναι αναγκασμένος να αναμένει στην ουρά τον γαϊδαράκο που δεν μπορεί να πάρει τα πόδια του.

Αυτό λοιπόν είναι το βασικό, το θεμελιώδες πρόβλημα της Ελληνικής παιδείας και κοινωνίας, γιατί τα εκπαιδευτικά προβλήματα συνεχίζονται σε όλην την ζωή. Δεν μπορούμε να αποδεχτούμε, προφανώς για πολιτικούς λόγους, ότι είμαστε όμοιοι κι όμως διαφέρουμε.

Μα γιατί πολιτικοί οι λόγοι;

Ας ρίξουμε μια ματιά γύρω μας. Ποιοι έχουν αναλάβει τα πόστα και τα αξιώματα; Είναι μήπως οι καλύτεροι; Σαφώς και όχι. Είναι το ακριβώς αντίθετο. Στα αξιώματα προωθούνται οι χειρότεροι όλων. Ο κατιμάς.

Αυτό είναι που ονομάζω δουλοκρατία. Προωθείται ο κατιμάς, διότι είναι ο άνθρωπος χωρίς αξιοπρέπεια, ο δούλος,αυτός που δεν έχει εμπιστοσύνη στον εαυτό του. Και αυτά τα πόστα δεν είναι μόνον τα πρωθυπουργικά και τα υπουργικά. Δούλοι είναι και οι δήμαρχοι, οι διευθυντές, οι δασοφύλακες, οι κλητήρες. Ακόμη και όταν σε μία επιχείρησι προωθείται όχι ο πιο ικανός αλλά ο πιο ρουφιάνος του διευθύνοντος συμβούλου, και αυτό είναι μέρος της δουλοκρατίας. Διότι ο δούλος έχει μοναδική ικανότητα, δηλαδή μία και μοναδική, να αναπαράγει την δουλεία του.

Ας μην παρεξηγούμε τον δούλο και τον δουλικό. Δεν είναι κακός. Έτσι έχει εκπαιδευτεί. Δεν του πάει ο νούς του ότι υπάρχει και η ικανότητα. Την αγνοεί. Δεν πολεμάει την ικανότητα από κάποιο βίτσιο, απλώς είναι δουλοκρατική όλη η κοσμοθεωρία του. Και αυτό είναι κάτι που διδάσκεται από την πρώτη νηπιαγωγίου. Από τα νήπια τα μικρά που λέγαμε. Ο δούλος εκπαιδεύεται μέσα στα δουλοκρατικά ομογενοποιημένα σχολεία.

Αυτό το δουλικό σύστημα υπάρχει και στα πανεπιστήμια. Μην νομίζουμε δηλαδή ότι τα πανεπιστήμια είναι ναοί της γνώσεως. Τρίχες κατσαρές. Ένα ιερατείο είναι στο οποίο απαγορεύεται η σκέψις, η διαφωνία, η πρωτοτυπία. Και εάν στα μαθητικά χρόνια υπάρχει μια ελπίδα για τον βεβιασμένο επί 12ετία μαθητή, ότι «ρε παιδί μου, να κάνω υπομονή, να μπω στο πανεπιστήμιο και να γλιτώσω τον βιασμό», με την είσοδο του στο πανεπιστήμιο ο πρώην μαθητής οφείλει να επιλέξει μεταξύ δύο δρόμων. Ή εξακολουθεί να δέχεται τον βιασμό σε ιερατικό πια επίπεδο, ή το παίζει τρελίτσα ή τέλος…εξαρτάται από το άρμα των κομμάτων, είτε από συμφέρον (πραγματιστική άποψις) είτε για να αλλάξει τον κόσμο από μέσα (ουτοπιστική άποψις).

Επιστρέφουμε στα της παιδείας. Ας υποθέσουμε ότι είχαμε το σημερινό σύστημα την εποχή του Πυθαγόρα, του Σωκράτους, του Πλάτωνος, του Αρχιμήδου, του Ευκλείδου κ.α. . Υπάρχει κάποιος που να πιστεύει ότι θα έβγαιναν αυτά τα μυαλά; Πολύ απλά, δεν θα υπήρχε ποτέ κλασική Ελλάδα. Δεν θα υπήρχε ούτε καν η Σπάρτη (όπου εκεί βασίλευε η σιδηρά πειθαρχία της αγωγής), ούτε η Αθήνα, όπου κυριαρχούσε το πιο ελεύθερο ίσως εκπαιδευτικό σύστημα όλων των εποχών, χωρίς εκπαιδευτικά προγράμματα και μαθητικές αίθουσες φυλακές.

Εάν λοιπόν κάποτε θελήσουμε να πιάσουμε τον ταύρο από τα κέρατα, εάν κάποτε θέλουμε να ξαναγίνουμε παγκόσμιο κέντρο γνώσεως, πρέπει πρώτα από όλα να θυμηθούμε το «ΓΝΩΘΙ ΣΕΑΥΤΟΝ» και να συνειδητοποιήσουμε ότι για άλλους είναι το τέθριππον και για άλλους το γαϊδουράκι και η ευτυχία δεν βρίσκεται πάντοτε πάνω στο τέθριππον. Η ευτυχία βρίσκεται εκεί όπου ο κάθε κατεργάρης βρίσκεται στον πάγκο του, ο ιππέας στον ίππο του και ο άλλος στον όνο του.Το βασικό μας πρόβλημα επομένως είναι πρόβλημα αυτοσυνειδησίας και περί ευτυχίας αντιλήψεως.

Είναι άλλο πρόβλημα αυτό της διαχειρίσεως της διαφορετικότητος και άλλο πρόβλημα η μη αποδοχή της διαφορετικότητος. Εμείς επιλέξαμε το δεύτερον γιατί αδυνατούμε να επιλύσουμε το πρώτον