Του Σταμάτη Ζαχαρού
Η πρόσφατη άσχημη εξέλιξη της υπόθεσης με το φιάσκο της απελευθέρωσης της αγοράς ηλεκτρισμού, φανερώνει το ουσιαστικό πρόβλημα ενός «πανάκριβου» κράτους να ασκήσει ορθά τη δημόσια διοίκηση.
Όσο το κράτος αποτύγχανε στη δημιουργία και διοίκηση των επιχειρήσεων δημοσίου συμφέροντος μια μικρή μερίδα φιλελεύθερων πολιτικών δικαιολογούσε την ανεπάρκεια της δημόσιας διοίκησης με το -πολύ λογικό- επιχείρημα ότι το κράτος δεν είναι επιχειρηματίας.
Ασχέτως αν η συγκεκριμένη άποψη είναι δημοφιλής η όχι στην σοσιαλιστικού τύπου δημοκρατία μας, αν σκεφτεί κανείς ορθολογικά και με βάση το οικονομικό μοντέλο που έχουμε επιλέξει, δεν μπορεί παρά να συμφωνήσει. Το κράτος οφείλει να θέτει τους κανόνες και να αφήνει τις υγιείς επιχειρηματικές δυνάμεις να «παίξουν μπάλα». Πρέπει... δηλαδή να είναι ένα είδος διαιτητή, που στη γλώσσα των αγορών ονομάζεται ρυθμιστής. Αυτός ελέγχει την ορθή λειτουργία των επιχειρήσεων, διευκολύνοντάς τες αλλά και ελέγχοντας τες όπου χρειάζεται. Έχει το μαχαίρι, έχει και το πεπόνι.
Αυτή η άποψη αν και δεν μοιάζει να εκφράζει την πλειοψηφία, ήταν η αφορμή να δημιουργηθούν (μετά και από ασφυκτικές πιέσεις της Ε.Ε.) διάφορες επιτροπές και ανεξάρτητες αρχές που σκοπό έχουν την εποπτεία των αγορών που απελευθερώνονται και για να μη γίνουν ζούγκλα, χρειάζονται έναν διαιτητή.
Ό,τι συνέβη τους προηγούμενους μήνες με τις δύο εταιρείες που «απέτυχαν» να λειτουργήσουν στην ελεύθερη αγορά θα κριθεί από τα δικαστήρια. Εκεί θα φανεί αν είχαν όντως ευθύνη για όσα έγιναν ή αν ο τρόπος με τον οποίο έγινε η απελευθέρωση τους δημιούργησε προβλήματα και στρεβλώσεις όπως οι ίδιες υποστηρίζουν.
Αυτό όμως που οφείλει κανείς να δει άμεσα είναι αν τελικώς ο «ρυθμιστής» είχε την εποπτεία των αγορών και γνώριζε τι συμβαίνει ή απλώς συνεδρίαζε με τρόπο διαδικαστικό χωρίς να έχει σαφή εικόνα για το τι συμβαίνει.
Θα μπορούσε βεβαίως κανείς να επικαλεστεί το επιχείρημα ότι η ρύθμιση μιας αγοράς είναι «καινούριο φρούτο» για τα ελληνικά ήθη και δεδομένα. Ωστόσο θα πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι δεν είναι η πρώτη φορά που μια ανεξάρτητη αρχή «αποτυγχάνει» να ελέγξει ορθώς την αγορά με αποτέλεσμα να «σκάσουν κανόνια». Στις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας, όταν η χώρα πάσχιζε να απελευθερώσει την αγορά τηλεπικοινωνιών, ο αντίστοιχος ρυθμιστής είχε αποτύχει να ελέγξει τη φερεγγυότητα των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούταν στην αγορά.
Τότε, τη ζημία την επωμίστηκε ο ΟΤΕ και δεν άνοιξε ρουθούνι. Ωστόσο το πάθημα δεν μοιάζει να έγινε μάθημα και τώρα αναζητείται ξανά -σε δύσκολες όμως συνθήκες- κάποιος για να αναλάβει τη ζημιά.
Πηγή
Η πρόσφατη άσχημη εξέλιξη της υπόθεσης με το φιάσκο της απελευθέρωσης της αγοράς ηλεκτρισμού, φανερώνει το ουσιαστικό πρόβλημα ενός «πανάκριβου» κράτους να ασκήσει ορθά τη δημόσια διοίκηση.
Όσο το κράτος αποτύγχανε στη δημιουργία και διοίκηση των επιχειρήσεων δημοσίου συμφέροντος μια μικρή μερίδα φιλελεύθερων πολιτικών δικαιολογούσε την ανεπάρκεια της δημόσιας διοίκησης με το -πολύ λογικό- επιχείρημα ότι το κράτος δεν είναι επιχειρηματίας.
Ασχέτως αν η συγκεκριμένη άποψη είναι δημοφιλής η όχι στην σοσιαλιστικού τύπου δημοκρατία μας, αν σκεφτεί κανείς ορθολογικά και με βάση το οικονομικό μοντέλο που έχουμε επιλέξει, δεν μπορεί παρά να συμφωνήσει. Το κράτος οφείλει να θέτει τους κανόνες και να αφήνει τις υγιείς επιχειρηματικές δυνάμεις να «παίξουν μπάλα». Πρέπει... δηλαδή να είναι ένα είδος διαιτητή, που στη γλώσσα των αγορών ονομάζεται ρυθμιστής. Αυτός ελέγχει την ορθή λειτουργία των επιχειρήσεων, διευκολύνοντάς τες αλλά και ελέγχοντας τες όπου χρειάζεται. Έχει το μαχαίρι, έχει και το πεπόνι.
Αυτή η άποψη αν και δεν μοιάζει να εκφράζει την πλειοψηφία, ήταν η αφορμή να δημιουργηθούν (μετά και από ασφυκτικές πιέσεις της Ε.Ε.) διάφορες επιτροπές και ανεξάρτητες αρχές που σκοπό έχουν την εποπτεία των αγορών που απελευθερώνονται και για να μη γίνουν ζούγκλα, χρειάζονται έναν διαιτητή.
Ό,τι συνέβη τους προηγούμενους μήνες με τις δύο εταιρείες που «απέτυχαν» να λειτουργήσουν στην ελεύθερη αγορά θα κριθεί από τα δικαστήρια. Εκεί θα φανεί αν είχαν όντως ευθύνη για όσα έγιναν ή αν ο τρόπος με τον οποίο έγινε η απελευθέρωση τους δημιούργησε προβλήματα και στρεβλώσεις όπως οι ίδιες υποστηρίζουν.
Αυτό όμως που οφείλει κανείς να δει άμεσα είναι αν τελικώς ο «ρυθμιστής» είχε την εποπτεία των αγορών και γνώριζε τι συμβαίνει ή απλώς συνεδρίαζε με τρόπο διαδικαστικό χωρίς να έχει σαφή εικόνα για το τι συμβαίνει.
Θα μπορούσε βεβαίως κανείς να επικαλεστεί το επιχείρημα ότι η ρύθμιση μιας αγοράς είναι «καινούριο φρούτο» για τα ελληνικά ήθη και δεδομένα. Ωστόσο θα πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι δεν είναι η πρώτη φορά που μια ανεξάρτητη αρχή «αποτυγχάνει» να ελέγξει ορθώς την αγορά με αποτέλεσμα να «σκάσουν κανόνια». Στις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας, όταν η χώρα πάσχιζε να απελευθερώσει την αγορά τηλεπικοινωνιών, ο αντίστοιχος ρυθμιστής είχε αποτύχει να ελέγξει τη φερεγγυότητα των επιχειρήσεων που δραστηριοποιούταν στην αγορά.
Τότε, τη ζημία την επωμίστηκε ο ΟΤΕ και δεν άνοιξε ρουθούνι. Ωστόσο το πάθημα δεν μοιάζει να έγινε μάθημα και τώρα αναζητείται ξανά -σε δύσκολες όμως συνθήκες- κάποιος για να αναλάβει τη ζημιά.
Πηγή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου