Είναι η Ελλάδα ένα αποτυχημένο κράτος;

 

Ο χρόνος πιέζει ασφυκτικά την Ελλάδα κι εμείς οι Έλληνες πρέπει επιτέλους να θέσουμε στον εαυτό μας το σωστό ερώτημα. Όχι αν είμαστε υπέρ η κατά των μέτρων του μνημονίου. Κανείς δεν είναι υπέρ, αν έχει επιλογή. Ούτε η παρατήρηση της κ. Λαγκάρντ ότι οι Έλληνες πρέπει να μάθουν να πληρώνουν τους φόρους τους είναι εποικοδομητική. Βεβαίως και πρέπει. Και πολλοί τους πληρώνουν. Πάντα οι ίδιοι. Μπορεί όμως το ελληνικό κράτος να εξασφαλίσει ότι θα το κάνουν; Πολύ φοβάμαι πως όχι.

Μετά από τόσα χρόνια στο χώρο της ανάπτυξης, το ερώτημα για μένα είναι το εξής: Η Ελλάδα αντιμετωπίζει σήμερα, με τρόπο πρωτοφανή για αναπτυγμένη Ευρωπαϊκή χώρα, τον εφιάλτη του πλήρως αποτυχημένου κράτους. Αποτυχημένα κράτη παρατηρούνται συνήθως ανάμεσα στις αναπτυσσόμενες χώρες και ιδιαίτερα στην Αφρική. Η κ. Λαγκάρντ λέει ότι συμπονά περισσότερο τα παιδιά του Νίγηρα παρά τους Έλληνες. Θα έπρεπε όμως να ξέρει ότι μία από τις σημαντικότερες αιτίες της φτώχειας και της υπανάπτυξης είναι η κακή διακυβέρνηση και η αποτυχία βασικών κρατικών θεσμών.

Φοβάμαι πώς σύντομα τα Ελληνόπουλα θα αντιμετωπίσουν κι αυτά τις συνέπειες μιας τέτοιας αποτυχίας, αν δεν αρχίσουμε να σκεφτόμαστε πως θα αποκτήσουμε ένα αποτελεσματικό, αξιοκρατικό και δίκαιο σύγχρονο κράτος. Ένα κράτος που θα εξασφαλίζει τη ζωή και...
την περιουσία των πολιτών του, επιτρέποντάς τους ταυτόχρονα να αναπτύσσουν τη γνωστή ελληνική επιχειρηματικότητα, που τους έχει καταστήσει τόσο πετυχημένους ανά τον κόσμο.

Πηγή των προβλημάτων και της ταλαιπωρίας που υφίσταται η χώρα είναι το διεφθαρμένο, αναποτελεσματικό και βαθιά πελατειακό κράτος. Την ευθύνη για αυτή την κατάσταση μοιράζονται οι δύο κυβερνητικές παρατάξεις, με την αντιπολίτευση της Αριστεράς και τα ισχυρά συντεχνιακά λόμπυ. Το πολιτικό σύστημα, αιχμάλωτο του παρελθόντος του, αντιστέκεται σθεναρά μέχρι και σήμερα στην υλοποίηση των απαραίτητων δομικών μεταρρυθμίσεων, προτιμώντας να επιβάλλει άδικες οριζόντιες περικοπές σε μισθούς και συντάξεις.

Δυστυχώς υπάρχει άλλη μια ομοιότητα της σημερινής Ελλάδας με τα αποτυχημένα κράτη του Τρίτου Κόσμου: Οι επιπτώσεις που έχει στην ποιότητα του ελληνικού κράτους η αστείρευτη εισροή φτηνού, ενίοτε δε και δωρεάν, ευρωπαϊκού χρήματος θυμίζουν τις επιπτώσεις που έχει σε ορισμένες αφρικανικές κυβερνήσεις το χρήμα από το πετρέλαιο, τον χρυσό και τα διαμάντια. Πρόκειται για την επονομαζόμενη «κατάρα των πόρων». Μια εξαιρετική ευκαιρία εκσυγχρονισμού του ελληνικού κράτους όχι μόνο χάθηκε, αλλά χρησιμοποιήθηκε για να ενισχύσει την πελατειακή πολιτική και να οξύνει τις δομικές μας αδυναμίες, επιτρέποντας συγχρόνως στις ελληνικές κυβερνήσεις να συγκαλύψουν την ανικανότητα και την απροθυμία τους να εισπράξουν τους φόρους.

Ζώντας στη Γαλλία, βιώνω καθημερινά την ποιότητα, την αξιοκρατία και την αυτονομία των δημόσιων υπηρεσιών. Στην Ελλάδα η διαρκής μείωση της αξιοπιστίας του πολιτικού συστήματος έχει αποδυναμώσει και απονομιμοποιήσει πλήρως το κράτος και το δημόσιο. Το Υπουργείο Οικονομικών, ανίκανο να εισπράξει τους οφειλόμενους φόρους, αναθέτει το έργο αυτό στη ΔΕΗ, που βρίσκεται επίσης στα πρόθυρα της χρεωκοπίας και αποφασίζει να παρακρατήσει μέρος των χρημάτων! Επιπλέον, έχοντας καθυστερήσει ένα χρόνο στην είσπραξη του ΦΑΠ, το Υπουργείο ευελπιστεί ότι οι Έλληνες πολίτες θα δεχτούν να καταβάλουν μαζί τους φόρους δύο ετών και γιατί όχι τριών.

Ποια νομιμοποίηση μπορεί να έχει αυτός ο δημόσιος τομέας και πόσο αξιόπιστο μπορεί να είναι ένα κράτος που αδυνατεί να προστατέψει στοιχειωδώς τη ζωή και την περιουσία των πολιτών του από το οργανωμένο έγκλημα ή έστω από τις διαδηλώσεις; Όπως είναι φυσικό, οι Έλληνες ελάχιστα σέβονται ή εμπιστεύονται το κράτος τους. Γι’αυτό δεν υπακούουν στους νόμους του. Είναι ένας φαύλος κύκλος στον οποίον όσο πιο πολύ αποτυγχάνει το κράτος, τόσο πιο ανεύθυνοι γίνονται οι πολίτες. Υπό αυτές τις συνθήκες δεν μπορεί να υπάρξει ούτε ανάπτυξη, ούτε ελπίδα, ούτε βιώσιμο μέλλον.

Οι επερχόμενες εκλογές είναι ίσως η τελευταία μας ευκαιρία. Η πρόκληση που αντιμετωπίζει η Ελλάδα να ξαναφτιάξη το κράτος της, απαιτεί τη συμμετοχή όλων των Ελλήνων. Δεν μπορεί να επιτευχθεί από τους ξένους. Όλοι έχουμε ένα μερίδιο ευθύνης, γιατί τόσα χρόνια ξέραμε και σιωπούσαμε. Σήμερα όλοι ξέρουμε ότι αυτή η εποχή πέρασε. Χρήματα δεν υπάρχουν και υποσχέσεις για κρατικές θέσεις εργασίας και παροχές πρέπει να κρίνονται για αυτό που είναι: λαϊκισμός.

Τώρα απαιτείται πολιτική ανανέωση, δημοκρατική κινητοποίηση. Πρέπει να στηρίξουμε όλες τις αξιόπιστες νέες δυνάμεις, που ζητούν δομικές μεταρρυθμίσεις. Στα παραδοσιακά κόμματα χρειάζεται να προωθηθούν νέα αξιόπιστα στελέχη. Επίσης πρέπει να σεβαστούμε τις δεσμεύσεις και τις υποχρεώσεις μας απέναντι στην Ευρώπη, γιατί το αντίθετο θα συνιστούσε άλλη μια απόδειξη ότι είμαστε ένα αποτυχημένο κράτος. Μόνο με μια καλά προετοιμασμένη συλλογική και υπεύθυνη διαπραγμάτευση, με τους εταίρους μας, και μόνο αφού αναγνωρίσουμε τις ρίζες τους προβλήματος, μόνο τότε θα καταφέρουμε να βελτιώσουμε τους όρους της συμφωνίας μας και να ωφεληθούμε από την αλλαγή του κλίματος που διαφαίνεται στην Ευρώπη.

Αν αποτύχουμε, κινδυνεύουμε να βρεθούμε στο τελικό στάδιο ενός αποτυχημένου κράτους, που είναι το χάος και η καταστροφή. Κατανοώ απόλυτα την απόγνωση και την οργή αυτών που έχασαν πολλά. Όμως δεν πρέπει να υποκύψουν στον πειρασμό να ψηφίσουν υπέρ του χάους, ρισκάροντας να χάσουν τα πάντα. Διότι τα μεγαλύτερα θύματα της κατάρρευσης ενός κράτους και της ανομίας είναι οι φτωχοί, οι ευάλωτοι, οι ανίσχυροι.

Απουσία κράτους σημαίνει ότι ο νόμος και η εξουσία περιέρχονται στα χέρια των πλουσίων, των διεφθαρμένων, των ισχυρών. Τα δολλάρια και τα καλάσνικωφ αντικαθιστούν με επιτυχία το νόμο για όσους τα κατέχουν. Ακόμα χειρότερο, αφού ωφελήθηκαν για δεκαετίες από την αποτυχία του ελληνικού κράτους, κάποιοι σχεδιάζουν τώρα να βγάλουν ακόμα περισσότερα κέρδη από την τελική του κατάρρευση. Αυτό δεν πρέπει να το αφήσουμε να συμβεί. Από μας εξαρτάται.

πηγή, Το άρθρο της Αλεξάνδρας Μητσοτάκη δημοσιεύτηκε στην “Εστία”, τη Δευτέρα 11 Ιουνίου 2012