Η Χριστιανική Φιλοσοφία

από το«Μονοπάτια που Διασταυρώνονται»

«Ο Νέο​-Πλατωνισμός έσβησεν, ήδη, εις τας αρχάς του πέμπτου αιώνος μ.Χ. Ούτως εξεδήλωσεν την τελευταίαν μορφήν της θέσεως του, εναντίον του Χριστιανισμού , με την Νεο-Πλατωνικήν σχολήν των Αθηνών. Ο Πρόκλος δεν ήτο ο πρώτος Αθηναίος Νεο-Πλατωνιστής, ούτος ήτο ο πλέον αξιόλογος διδάσκαλος αυτής. Εις τους πρώτους Χριστιανικούς αιώνας, και ενώ η Ελληνική Φιλοσοφία έσβηνεν, βραδέως, η Χριστιανική Θεολογία επεξηργάζετο μίαν τεράστιαν αλλαγήν εις τον διανοητικόν κόσμον. Τούτο, αν και απαιτούσεν αιώνες δια την Χριστιανικήν Φιλοσοφίαν, όπως επεξεργασθή εαυτήν, ως μίαν επιστήμην, διακριτικήν από την Θεολογίαν, ευρίσκομεν τας αρχάς αυτής εις την περίοδον των Εκκλησιαστικών Πατέρων.
Η έλευσις του Χριστιανισμού κατέδειξεν ότι ο άνθρωπος έχει μίαν ιδικήν του βούλησιν. Και, ακριβώς, ως οι ειλικρινείς ειδωλολάτραι ανεζήτουν την αλήθειαν, πρό της ελεύσεως του Χριστιανισμού, καθ'όμοιον τρόπον, και οι ειδωλολατρικαί φιλοσοφίαι ανεζήτουν την αλήθειαν. Η Ελληνική Φιλοσοφία είχεν φθάσει πλησίον εις την αλήθειαν, και είχεν, πολλάκις, εν μέρει συλλάβη αυτήν. Με την έλευσιν του Χριστιανισμού, η Φιλοσοφία δεν είχεν ανάγκην, όπως επιζητήση την αλήθειαν, διότι η πληρότης της θρησκευτικής αλήθειας απεκαλύφθη εις αυτήν, διο και η Φιλοσοφίαν είχεν ένα οδηγό με την βεβαιότητα της θρησκευτικής γνώσεως.
Οι Εκκλησιαστικοί Πατέρες είναι θεολόγοι, μάλλον, ειμή φιλόσοφοι, και δια δύο λόγους, εις μερικούς από αυτούς πρέπει να δοθή μία θέσις εις την ιστορίαν της Φιλοσοφίας. Πρώτον, ούτοι εσπούδασαν ιδιαιτέρως, την Φιλοσοφίαν όπως δυνηθούν καιαντιμετωπίσουν τας αιρέσεις, αι οποίαι είχον μίαν φιλοσοφικήν χροιάν. Και, δεύτερον, ούτοι εκαλλιέργησαν την Φιλοσοφίαν, με την άποψιν ότι ηδύναντο ίνα χρησιμοποιήσουν αυτήν, ως ένα επιστημονικόν όργανον εις την έρευναν και επεξεργασίαν της αποκεκαλυμμένης αληθείας. Ούτω, πολλοί εκ των Εκκλησιαστικών Πατέρων, ήσαν αληθείς Φιλόσοφοι, Φιλόσοφοι των οποίων η επιρροή επί της συγχρόνου και επακολούθου σκέψεως ήτο λίαν σημαντική».

«Η Φιλοσοφία των Αρχαίων Ελλήνων»
Ιακώβου Πηλίλη