ΕΛΛΑΔΑ & ΚΥΠΡΟΣ ΧΡΕΙΑΖΟΝΤΑΙ ΝΕΟΥΣ ΣΥΜΜΑΧΟΥΣ

του Σάββα Ιακωβίδη*

Το φυσικό αέριο έχει αναδιατάξει τη γεωπολιτική υπέρ της Ελλάδος, της Κύπρου και του Ισραήλ. Σε ομιλία του στην Τουρκική Εθνοσυνέλευση, την περασμένη Πέμπτη, ο υπουργός Εξωτερικών Αχμέτ Νταβούτογλου είπε: «Θα ηγηθούμε της διαδικασίας αλλαγών. Έχουμε ένα νέο όραμα για τη Μέση Ανατολή. Η Τουρκία θα είναι πρωτοπόρος στη διαδικασία ειρήνευσης της περιοχής. Η Τουρκία είναι μια κεντρική χώρα της περιοχής και συμπεριφέρεται ανάλογα. Το να ασχοληθεί με τη Συρία δεν συνιστά επιλογή, αλλά υποχρέωση».

Και συνλεχισε ως εξής: «Η Τουρκία θα είναι παρούσα όταν συζητηθεί η τύχη της Συρίας και όταν ληφθούν οποιαδήποτε μέτρα, που θα καθορίσουν το μέλλον της. Η Τουρκία θα βρίσκεται δίπλα στον λαό της Συρίας».

Ο Νταβούτογλου είναι ο σχεδιαστής της τουρκικής εξωτερικής πολιτικής της τελευταίας 10ετίας. Το σημείο αιχμής και αλλαγής είναι το 2003, όταν η Τουρκία αρνήθηκε στις ΗΠΑ διέλευση αμερικανικών...

στρατευμάτων, για να επιτεθούν στον Σάνταμ Χουσέιν του Ιράκ, από τον βορρά.

Εκείνη η απόφαση ήταν καθοριστική στην παραπέρα χάραξη της νέας τουρκικής πολιτικής, που απέβλεπε, πρώτον, σε απεξάρτηση από το αμερικανικό άρμα και επιρροή. Δεύτερον, στην επίδειξη αυτόνομης διεκδικητικής πολιτικής, μακράν και πέραν της πολιτικής της Δύσης. Τρίτον, στην υλοποίηση του οράματος Νταβούτογλου-Ερντογάν για «μηδενικά προβλήματα με τους γείτονες». Τέταρτον, στη μεθόδευση και σταδιακή υλοποίηση του στόχου γι' ανάδειξη του ηγεμονικού ρόλου της Τουρκίας, ως περιφερειακής δύναμης, στην περιοχή της Μέσης Ανατολής. Όμως, το δίδυμο Ερντογάν-Νταβούτογλου έπρεπε πρώτα να επιλύσει δύο σοβαρά εσωτερικά προβλήματα, εκτός πολλών άλλων, πριν αποτολμήσει το μεγάλο βήμα: Να αντιμετωπίσει και να περιορίσει τους στρατιωτικούς στους στρατώνες και να ξεκαθαρίσει τα πράγματα με τους Κούρδους. Τους μεν στρατιωτικούς περιόρισε, προς το παρόν, τους δε Κούρδους απέτυχε να αποδυναμώσει.

Πέραν αυτών, όμως, τέσσερα σημαντικά γεγονότα σημάδεψαν τα τελευταία χρόνια. Πρώτον, η ένταση με το Ιράν, εξαιτίας του πυρηνικού προγράμματός του όπως και των ηγεμονικών φιλοδοξιών της Τεχεράνης, που συγκρούονται προς εκείνες της Τουρκίας. Δεύτερον, η διάρρηξη των σχέσεων της Τουρκίας με το Ισραήλ, μετά το επεισόδιο με το «Μαβή Μαρμαρά». Τρίτον, η αραβική άνοιξη, που έχει μετατραπεί σε επίφοβο αραβικό χειμώνα. Και, τέταρτον, η ανακάλυψη κολοσσιαίων κοιτασμάτων φυσικού αερίου ή και πετρελαίου στη λεκάνη της Λεβαντίνης και ειδικά στις θαλάσσιες περιοχής της Κύπρου και του Ισραήλ. Η ανακάλυψη φυσικού αερίου έχει αναδιατάξει άρδην τη γεωστρατηγική και γεωπολιτική της περιοχής, υπέρ της Κύπρου, της Ελλάδας και του Ισραήλ. Πρέπει να επισημανθούν και μερικοί άλλοι παράγοντες, που επηρεάζουν την περιοχή και τις ηγεμονικές στοχεύσεις της Τουρκίας.

Η σταδιακή αποχώρηση των ΗΠΑ από το Ιράκ και ο επαναπροσδιορισμός του ρόλου και της πολιτικής τους, φαίνεται να δημιουργεί ένα κενό ισχύος και επιρροής, που σπεύδουν να πληρώσουν η Τουρκία και το Ιράν, με τον ίδιο στόχο: Να ελέγξουν την κατάσταση στη Μέση Ανατολή και να αναδείξουν και να αναβιώσουν πάλαι ποτέ αυτοκρατορικά σύνδρομα. Όμως, δεν μπορούν να υποτιμούν το Ισραήλ και τη νέα γεωπολιτική σημασία που απέκτησε μετά την ανακάλυψη του φυσικού αερίου.

Από την άλλη η Ρωσία, ως αναγεννόμενη υπερδύναμη, επιζητεί αποφασιστικά νέο ρόλο στην περιοχή της Αν. Μεσογείου, εξ ου και το ενδιαφέρον της για τη Συρία. Η χώρα του Άσαντ, που σπαράζεται από έναν αιματηρό εμφύλιο πόλεμο, είναι η λυδία λίθος για το Ιράν, την Τουρκία και το Ισραήλ και, φυσικά, για τις ΗΠΑ και τη Ρωσία. Το καθεστώς που θα προκύψει από την αναμέτρηση Άσαντ-ανταρτών και ο προσανατολισμός του θα επηρεάσουν τη γενικότερη κατάσταση στην ασταθή αυτή περιοχή. Με επιπτώσεις π.χ. και στο Κουρδικό.

Έτσι εξηγείται το ζωηρό ενδιαφέρον της Τουρκίας να συμμετέχει σε κάθε διάσκεψη για το μέλλον της χώρας. Η τοποθέτηση Νταβούτογλου προϊδεάζει τους «φίλους» της Συρίας για την πολιτική και τις βλέψεις της Τουρκίας στην περιοχή. Μετά την παταγώδη αποτυχία του δόγματος Νταβούτογλου περί «μηδενικών προβλημάτων» με τους γείτονες, η περίπτωση της Συρίας δίνει την ευκαιρία στην Τουρκία για την πρόσκτηση μιας νέας αποστολής, δήθεν ειρηνοποιού, και την ανάδειξη ενός ηγετικού, ηγεμονικού ρόλου. Στην πράξη, θέλει να επανακτήσει μια νέα μεσολαβητική δυνατότητα, ώστε να υποβάλει ή και να επιβάλει ότι δεν πρέπει να παραγνωρίζεται στη διαμόρφωση των εξελίξεων στην περιοχή.

Μέσα στο ίδιο πλαίσιο πρέπει να αναλυθεί και η επιθετική στάση της Τουρκίας έναντι της Κύπρου και της απαίτησής της να διαμοιραστεί φυσικό αέριο που δεν της ανήκει. Αυτοί οι τουρκικοί σχεδιασμοί επιτάσσουν υπέρ ποτέ άλλοτε τη σύμπηξη στρατηγικών και αμυντικών συμμαχιών συμφερόντων της Ελλάδας και της Κύπρου, με το Ισραήλ και άλλες φιλικές και γειτονικές χώρες.

πηγή.