Συνέντευξη Γ. Βαρουφάκη: "Η εξωθεσμική παρέμβαση του Νίκου (Παπανδρέου), που φαίνεται ότι συνέβη, με ενοχλεί..."

...αποκλειστική συνέντευξη 

στον Αντώνη-Μάριο Παπαγιώτη, 

για το PRESS-GR.

Μέρος ΙΙ

(Διαβάστε εδώ το Μέρος Ι).

H αγορά των CDS είναι τόσο σκοτεινή όσο παρουσιάζεται από τύπο και ορισμένους πολιτικούς; Είναι όντως ένα αποτελεσματικό εργαλείο για τη μεταβίβαση και αντιστάθμιση του πιστωτικού κινδύνου; 
Ναι, είναι σκοτεινή, αδιαφανής και...
εν δυνάμει καταστροφική. Θα ήταν ένα χρήσιμο εργαλείο για την διαχείριση κινδύνων υπό έναν όρο: Να μην μπορείς να αγοράσεις CDS επί ενός τίτλου (π.χ. ομολόγου του πορτογαλικού δημοσίου) αν δεν σου ανήκει ο τίτλος αυτός. Όπως, π.χ., δεν σου επιτρέπεται να ασφαλίζεις ένα αυτοκίνητο αν δεν σου ανήκει (καθώς διαφορετικά, το ασφάλιστρο μετατρέπεται σε στοίχημα ότι κάποιος άλλος θα σκοτωθεί – δίνοντάς σου κίνητρο να του σπάσεις τα φρένα). 
Κρίνετε βάσιμο το δημοσίευμα του Reuters για το ζεύγος Σάλλα; 
Δεν γνωρίζω. Οπότε δεν δικαιούμαι να... εκφέρω άποψη. 

Πώς νιώθετε που παρά το βιογραφικό σας, γίνατε γνωστός ως υπστηρικτής και θεωρητικός της Χρεοκοπίας (στάση πληρωμών και έξοδο από το ευρώ);
Όπως νιώθει ένας ογκολόγος που διαγιγνώσκει ότι ο ασθενής πάσχει από καρκίνο. Στενοχωριέται για αυτό που βρήκε αλλά δεν νιώθει ούτε ότι η διάγνωσή του έγινε «παρά το βιογραφικό του» (το αντίθετο: έγινε επειδή έχει την γνώση να μπορεί να κάνει την διάγνωση) ούτε ότι ο ίδιος είναι ο «υποστηρικτής» του καρκίνου. Κι αν οι συγγενείς του ασθενή τον κακίζουν που τους έφερε τα κακά μαντάτα, τους κατανοεί αλλά δεν πτοείται, γνωρίζοντας ότι η θεραπεία ξεκινά με την σωστή διάγνωση. Μια διάγνωση που, δυστυχώς, η κυβέρνηση δεν έκανε αρκετά νωρίς, επιλέγοντας να ξορκίζει όσους από εμάς την κάναμε. 
Αν θέλετε να σας πω για κάτι που νιώθω άσχημα, νιώθω άσχημα που έγινα γνωστός. Κι αυτό γιατί, όταν το πλατύ κοινό ενδιαφέρεται για αυτό που έχουμε να πούμε εμείς οι οικονομολόγοι, αυτό απλά αντικαθεπτρίζει το βάθος της Κρίσης και της δυστυχίας του κόσμου. Πιστέψτε με όταν σας λέω ότι θα έδινα τα πάντα να μην έχουμε Κρίση και εσείς να μην έχετε ακούσει το όνομά μου. 
Ελληνικό Πανεπιστήμιο σήμερα: χαρακτηρίστε. 
Θλίψη. 
Πόσο συνέβαλε η προσωπική σας γνωριμία με μέλη της οικογένειας Παπανδρέου για την μεταγραφή σας από το πανεπιστήμιο του Σίδνεϊ στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών; 
Έχει ενδιαφέρον πως οι ψίθυροι αναποδογυρίζουν την αλήθεια. Η πραγματικότητα είναι ακριβώς η αντίστροφη εκείνης που υπονοείτε. Κατ΄αρχάς να σας πω ότι δεν πήρα «μεταγραφή» από το Πανεπιστήμιο του Sydney στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Υπήρξε μια κενή θέση, έθεσα υποψηφιότητα και εξελέγην παμψηφεί το 2000. Έως τότε καμία σχέση δεν είχα με την οικογένεια Παπανδρέου, ούτε με καμία άλλη οικογένεια εν Ελλάδι (καθώς έλειπα από την χώρα από τα 17 μου). Τον Αντρίκο Παπανδρέου τον γνώρισα ένα χρόνο μετά τον διορισμό μου, τέλη του 2001. Πως; Είχα διαβάσει το πολύ καλό βιβλίο του (Externalities and Institutions, Oxford University Press) και, επειδή τότε προσπαθούσα να βοηθήσω το Τμήμα να ελκύσει νέο «αίμα», συμμετείχα στην προσπάθεια να τον φέρουμε στο Αθηνών από το Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, όπου δίδασκε τότε. Έτσι ξεκίνησε η φιλία μας. Να γιατί σας λέω ότι η φήμη που αναφέρετε είναι η αλήθεια αντεστραμμένη! Η μεταγραφή του σε εμάς, και η συμμετοχή μου σε αυτήν, οδήγησε στην φιλική και συναδελφική σχέση μου με τον Αντρίκο – όχι το αντίθετο. 
Ο ίδιος, έχετε δηλώσει σε talk show, ότι υπήρξατε στενός φίλος με τον Νίκο και Αντρίκο Παπανδρέου; Συμμερίζεστε τις ανησυχίες όσων υποστηρίζουν ότι ο ένας αδελφός του πρωθυπουργού, συμμετείχε -δίχως την όποια θεσμική ιδιότητα- σε business αξιοποίησης ελληνικής περιουσίας και ο άλλος πόνταρε στην πτώχευση της χώρας; 
Επειδή με ρωτάτε για πράγματα ευαίσθητα, θα μου επιτρέψετε να σας κατατοπίσω όσο πιο ενδελεχώς μπορώ. Η φιλία μου και συνεργασία στο πανεπιστήμιο με τον Αντρίκο έφερε, κάποια στιγμή, την γνωριμία μου με τον Νίκο – μια γνωριμία που γρήγορα μετατράπηκε σε στενή φιλία (μάλιστα ήμουν και κουμπάρος στον γάμο του). Αργότερα, αυτή η σχέση οδήγησε και στο να γίνω (ένας από τους πολλούς) συμβούλους του Γιώργου Παπανδρέου, περί τα τέλη του 2003. Αυτό κράτησε δύο χρόνια. Η διαφωνία μου με όσα έβλεπα γύρω μου με οδήγησε στην παραίτηση από την θέση του συμβούλου τον Δεκέμβρη του 2006. Παράλληλα ατρόφησε και φιλία μου με τον Νίκο για λόγους προσωπικούς. Όταν ο Γιώργος Παπανδρέου έχασε τις εκλογές του 2007, και υπήρξε η γνωστή κόντρα με τον Βαγγέλη Βενιζέλο, έστειλα επιστολή στον Γιώργο εξηγώντας του γιατί δεν μπορούσα να τον ψηφίσω. Αυτή η επιστολή ουσιαστικά έθεσε τέλος στην σχέση μου με την οικογένεια Παπανδρέου. Όταν μάλιστα ο Γιώργος πρωθυπουργοποιήθηκε, πολύ σύντομα, «αναδείχθηκα» σε σκληρό κατακριτή της κυβέρνησής του και του ίδιου. Απλά, αυτά που φοβόμουν ότι θα συμβούν (εξ ου και η παραίτησή μου από σύμβουλός του το 2006) συνέβησαν. Όπως καταλαβαίνετε, ό,τι είχε μείνει από την σχέση μου με την οικογένεια Παπανδρέου διελύθη. Με μια εξαίρεση: με τον Αντρίκο παραμένουμε συνάδελφοι που εκτιμούν ο ένας τον άλλον και που εξακολουθούν να τρέφουν αισθήματα φιλίας, παρά την έντονη αντιπαράθεσή μου με την κυβέρνηση του αδερφού του. Όσο για τον Νίκο, θα παραδεχθώ ότι, παρόλο που έχουμε να ιδωθούμε αρκετά χρόνια, και για αυτόν διατηρώ συναισθήματα κάτι παραπάνω από φιλικά (κόντρα στους προσωπικούς λόγους που έχω να είμαι έξαλλος μαζί του). 
Όλα αυτά σας τα είπα ως πρόλογο της απάντησής μου στο ερώτημά σας: Δεν γνωρίζω τον βίο και την πολιτεία των δύο αδελφών του πρωθυπουργού τα τελευταία χρόνια (καθώς, όπως σας εξήγησα, έχουμε απομακρυνθεί). Ακούω και διαβάζω όσα κι εσείς. Με ξενίζει ιδιαίτερα η ιδέα ότι αδελφός πρωθυπουργού αναλαμβάνει πρωτοβουλίες που έπρεπε να αναλαμβάνονται θεσμικά – αναφέρομαι βέβαια στον Νίκο. Όσο για την κατηγορία εναντίον του Αντρίκου, που προέκυψε από συγκεκριμένο βουλευτή, ότι μέσα από το Ταχυδρομικό Ταμιευτήριο επένδυσε (σε συνδυασμό με κάποια ξένη εταιρεία) στην πτώχευση της χώρας, την θεωρώ ανυπόστατη για πολλούς λόγους. Θα σας δώσω έναν: Αν ήθελε να το κάνει, γιατί να το πράξει μέσα από το ΤΤ; Θα μπορούσε κάλλιστα να αγοράσει όσα CDS ήθελε εκτός Ελλάδας. 
Εν κατακλείδι, η εξωθεσμική παρέμβαση του Νίκου, που φαίνεται ότι συνέβη, με ενοχλεί, όπως ενοχλεί όλους μας. Όμως η κατηγορία εναντίον του Αντρίκου είναι γελοία. Αν θέλετε να ανατρέξετε στα κείμενά μου των τελευταίων δύο ετών θα βρείτε την πιο σκληρή κριτική στην κυβέρνηση Παπανδρέου. Όμως είναι απαράδεκτο να αποπροσανατολίζεται η κοινή γνώμη από τις εγληματικές πολιτικές της κυβέρνησης Παπανδρέου με αβάσιμες, κακεντρεχείς και, εν τέλει, ψευδείς κατηγορίες. 
Σε ένα από τα τελευταία άρθρά σας υποστηρίζετε ότι μία από τις κύριες εκφάνσεις (και αιτίες) της Κρίσης είναι ότι τα κυρίαρχα ιδεολογικά ρεύματα δεν είναι καν ειλικρινή με τον εαυτό τους. Ποιά ιδεολογικά ρεύματα σημειώνετε να υπάρχουν στην Ελλάδα σήμερα; Πιστεύετε ότι ζουν ακόμη οι πολιτικές ιδεολογίες, έτσι όπως ορίστηκαν μετεμφυλιακά στη χώρα; 
Δεν λέω ακριβώς αυτό. Η Κρίση συνέβη για αντικειμενικούς λόγους που πρέπει να αναζητηθούν εκτός Ελλάδας. Όμως, από την στιγμή που συνέβη, οι τρεις κύριοι ιδεολογικοί χώροι εισήλθαν σε βαθιά σύγχυση. Απέτυχαν όχι μόνο να προτείνουν σοβαρές λύσεις αλλά και, ως απόρροια των απόκρυφων συμφερόντων τους που δεν τους επέτρεψαν καθαρή σκέψη και καθαρό λόγο, κατέληξαν να ασελγούν επί της ίδιας τους της ιδεολογίας. Τώρα, όσον αφορά το κατά πόσο διασώζονται οι παραδοσιακοί ιδεολογικοί διαχωρισμοί, θεωρώ πως στον καιρό της Κρίσης οι διαχωρισμοί πέφτουν. Π.χ. η «πάλη των τάξεων», που οργανώνει την σκέψη της Αριστεράς, παίρνει μια νέα τροπή καθώς, στην Κρίση, είναι απόλυτα πιθανόν (και συμβαίνει) να χάνουν όλοι: προλετάριοι και καπιταλιστές, δημόσιοι και ιδιωτικοί υπάλληλοι. Οπότε, το ζητούμενο σήμερα είναι μια πλατιά συμμαχία εναντίον της Κρίσης. Όταν και εάν αυτή πετύχει, τότε αναπόφευκτα, τα τρία μεγάλα ιδεολογικά ρεύματα θα επιστρέψουν στην αρένα των ιδεών και της πολιτικής. Όσο πιο γρήγορα τόσο καλύτερα... 
Όταν δεν συμπέσουν εκλογές με ακαδημαϊκά σας ταξίδια, σκοπεύετε να δοκιμαστείτε ως υποψήφιος; 
Ποτέ! Είμαι αρκετά σαφής; 
Ποιό κόμμα πιστεύετε ότι σας εκφράζει αυτή τη στιγμή περισσότερο; 
Όπως δεν ζητώ την ψήφο των συμπολιτών μου δεν τους συνιστώ τι να ψηφίσουν. Δουλειά μου είναι να διαφωτίζω, στον βαθμό που μπορώ, την οικονομική συγκυρία της χώρας και της Ευρώπης, ενδυναμώνοντας όσους θέλουν να κρίνουν προσεκτικά ποιους θα ψηφίσουν.