Έπεσε το βότσαλο στη λίμνη

Επέρχεται μια ανατροπή στη συνηθισμένη κατάσταση. Το ερώτημα είναι, τι επιπτώσεις μπορεί να φέρει αυτή η αναταραχή

Άκουγα τους παλιότερους να μιλούν με νοσταλγία για κάποια ταινία της εποχής του ’50, με τίτλο «ένα βότσαλο στη λίμνη». Τους άρεσε το σενάριο, η ηθοποιΐα, είχαν εντυπωσιασθεί και από την πορεία της σε χώρες του εξωτερικού. Αλλά, κανείς δεν μου έλεγε για τη σημειολογία του τίτλου.

Δεν την είδα την ταινία, και δεν γνωρίζω αν τα θετικά σχόλια της άξιζαν. Για μένα όμως, περισσότερο από όλα μετρά ο τίτλος της. Η δύναμη ενός βότσαλου (μικρής στρογγυλευμένης πέτρας από την τριβή με το νερό) ίσως νομίζουν κάποιοι ότι είναι ανάξια λόγου. Τι μπορεί να κάνει ένα βότσαλο λίγων...

γραμμαρίων στα νερά της λίμνης;

Οι παππούδες μας, που δημιούργησαν πολιτισμό (ίσως επειδή είχαν την ευτυχία να μη έχουν υπουργούς Παιδείας τύπου Διαμαντοπούλου ή Σπηλιωτόπουλου), έδωσαν θηλυκά ονόματα σε ό,τι γεννά και είναι ήρεμο. Με θηλυκό πρόσημο οι λίμνες και οι θάλασσες (με αρσενικό οι ωκεανοί και τα ποτάμια), για να υποδηλώσουν την γαλήνη τους και τα ατάραχα νερά τους. Και τι πρόβλημα μπορεί της δημιουργήσει ένα βότσαλο που πετιέται; Μια μικρή αναταραχή, έναν μικρό κυματισμό, και πολύ σύντομα η ηρεμία επανέρχεται.

Αυτό συμβαίνει όταν το βότσαλο είναι μικρό και μόνον ένα. Όταν είναι πολλά και μεγάλα, τότε δεν προκαλεί μόνον ανεπαίσθητο κυματισμό, αλλά σηκώνει κύματα. Κι η λίμνη χάνει την ηρεμία της. Αρκεί πολλοί μαζί, την ίδια στιγμή, στο ίδιο μέρος, να ρίξουν από ένα βότσαλο. Τα λιμνάζοντα νερά αναταράσσονται. Επέρχεται μια ανατροπή στη συνηθισμένη κατάσταση.

Το ερώτημα είναι, τι επιπτώσεις μπορεί να φέρει αυτή η αναταραχή. Μπορεί, καμιά. Μπορεί όμως, και πολλές. Είτε θετικές (εμπόδιο στα στάσιμα νερά να δημιουργήσουν ελώδεις καταστάσεις) είτε αρνητικές (τα κύματα να ανατρέψουν κάποια πλάβα ή να καταστρέψουν τα αυγά των ψαριών). Οι επιπτώσεις εξαρτώνται από πολλούς παράγοντες. Όχι μόνον από αυτούς που ρίχνουν τα βότσαλα, αλλά κυρίως από αυτούς που τους τα προμηθεύουν.

Είναι όμως αλλαγή, σε πορεία που δείχνει ότι δεν έχει διέξοδο. Γι’ αυτό και λένε πολλοί, «Τι χειρότερο θα πάθουμε; Ας τα διακινδυνεύσουμε». Σεβαστή αυτή η άποψη. Και ταιριάζει και με τους στίχους του Κωστή Παλαμά: «και μην έχοντας πιο κάτου άλλο σκαλί / να κατρακυλήσεις πιο βαθιά / στου Κακού τη σκάλα, / για τ' ανέβασμα ξανά που σε καλεί / θα αιστανθείς να σου φυτρώσουν, ω χαρά! / Τα φτερά, / τα φτερά τα πρωτινά σου τα μεγάλα»!

Για να συμβεί αυτό, πρέπει να ισχύει η διαπίστωση του Παλαμά («και μην έχοντας πιο κάτου άλλο σκαλί…»). Την Κυριακή, ήμασταν πράγματι στο τελευταίο σκαλί, ώστε τα βότσαλα στη λίμνη, όποια αρνητική επίπτωση και αν έχουν, να μη είναι αυτή χειρότερη από την υφιστάμενη κατάσταση;

Πολλοί έκριναν ότι δεν υπάρχει άλλη επιλογή, και το «πετροβολητό» είναι αναγκαίο και ωφέλιμο. Άλλοι τόσοι, προτίμησαν τη συντήρηση της κατάστασης, φοβούμενοι το άγνωστο. Και είναι φυσικό να μην υπάρχει ταύτιση απόψεων, αφού κανείς πολιτικός δεν θέλησε να εξηγήσει με σαφήνεια στον ελληνικό λαό τι ακριβώς συμβαίνει. Η πληροφόρηση προέρχεται από εξωθεσμικές πηγές, που κάθε μια παίζει το παιχνίδι της.

Έτσι, με το βότσαλο στο χέρι, θα αναρωτιόμαστε πάλι στις επόμενες εκλογές που προβλέπεται να διεξαχθούν σύντομα, αν πρέπει να το ρίξουμε στη λίμνη ή να το ξαναπετάξουμε στην αμμουδιά.

Ο Μακεδών

πηγή