ΚΥΠΡΟΣ: Πολιτικές τακτικές ενόψει Προεδρικών εκλογών.

Γράφει ο Πρωτεσίλαος Σταύρου

Πολλά είναι τα θέματα που βρίσκονται στην επικαιρότητα. Όμως παρασκηνιακά τα συλλογικά όργανα των κομμάτων ήδη προσπαθούν να χαράξουν τη πολιτική που θα ακολουθήσουν ενόψει των Προεδρικών εκλογών του 2013.

Σκοπός του παρόντος άρθρου είναι να αποτυπωθούν λεκτικά αλλά και σχηματικά οι πιθανές επιλογές που έχουν οι τρεις κύριες δυνάμεις που θα διεκδικήσουν την Προεδρία της Κυπριακής Δημοκρατίας. Δεν εξετάζω ιδεολογίες, θέσεις, απόψεις, ποιος είναι σωστός και ποιος λάθος. Απλά δείχνω κάποιες πιθανές τακτικές που μπορούν να ακολουθηθούν. Για τη μεθοδολογία να αναφέρω πως θα προηγείται κείμενο που θα συνοδεύεται από τη σχηματική παράσταση του. Για να δείτε την εικόνα θα πρέπει να πατήσετε πάνω της δεξί κλικ (ελπίζω να με συγχωρέσετε για τις κακές καλλιτεχνικές μου ικανότητες).

ΑΚΕΛ:

Ως μοναδικό κυβερνών κόμμα το ΑΚΕΛ βρίσκεται σε μία ιδιαίτερη θέση που μπορεί να αποτελέσει σημαντικό πλεονέκτημα στη διαμόρφωση των εξελίξεων, αλλά...

ταυτοχρόνως μπορεί να είναι η Αχίλλειος πτέρνα του κόμματος. Το πρώτο δίλημμα που αντιμετωπίζει το ΑΚΕΛ ενόψει εκλογών είναι συμμετοχή ή αποχή από τις εκλογές. Η μη συμμετοχή φέρει υψηλό πολιτικό κόστος καθώς υπονοεί παραδοχή αδυναμίας διακυβέρνησης του τόπου για άλλη μία πενταετία. Αυτό συνεπάγεται εσωτερικές τριβές, που σε ακραίες καταστάσεις δύνανται να προκαλέσουν διάσπαση του κόμματος, ή απόσχιση μερίδας στελεχών. Επίσης η αποχή αφήνει το ΑΚΕΛ σε θέση αδυναμίας μπροστά σε οποιεσδήποτε διαπραγματεύσεις προ και κατά τη διάρκεια των εκλογών. Αυτό μπορεί να κοστίσει πολύ όσον αφορά την επιρροή της πολιτικής ζωής του τόπου, έστω και ως ένα βαθμό.

Η συμμετοχή στις εκλογές είναι ουσιαστικά μονόδρομος, αν μη τι άλλο για τη διατήρησή της εκλογικής βάσης του κόμματος. Τα ισχυρά χαρτιά που μπορεί να προτάξει κινούνται πάνω σε τρεις άξονες (1) Κυπριακό, (2) φυσικό αέριο, (3) Ευρωπαϊκή προεδρία. Για να αποτελούν ισχυρά χαρτιά θα πρέπει να υπάρξουν οι εξής εξελίξεις. Πρώτον το κυπριακό να λυθεί με τον τρόπο που θέλει ο Χριστόφιας, κάτι που θα επαληθεύσει τη ρητορική περί "προέδρου λύσης", ή έστω να μην υποχωρήσει ο Χριστόφιας μπροστά σε οποιεσδήποτε πιέσεις φέρνοντας στο λαό ένα κακό σχέδιο. Δεύτερον να γίνει σωστή επικοινωνιακή πολιτική υπέρ της σημασίας του φυσικού αερίου και της καταλυτικής πολιτικής της κυβέρνησης προς το συμφέρον των Κυπρίων πολιτών. Τρίτον να λάβει τα εύσημα η Κυπριακή Δημοκρατία από τους Ευρωπαίους εταίρους και να μπορέσει να εκμεταλλευτεί τη προεδρία για προώθηση πολικών που ευνοούν τη Κύπρο. Αν υπάρξουν αυτές οι τρεις προϋποθέσεις το ΑΚΕΛ έχει μία ισχυρή βάση πάνω στην οποία μπορεί να χτίσει.

Όμως επειδή το ΑΚΕΛ είναι κυβέρνηση οποιαδήποτε αρνητική εξέλιξη σε κάποιο από αυτά τα θέματα, συν το μεγάλο κεφάλαιο της οικονομίας, θα αντιστρέψουν την ισορροπία των δυνάμεων, μετατρέποντας τα "χαρτιά" αυτά σε "ανίσχυρα" από ισχυρά που θα μπορούσαν να είναι.

Ακολουθεί η σχετική σχηματική παράσταση των επιλογών του ΑΚΕΛ. Παρακαλώ πατήστε κλικ για μεγέθυνση της εικόνας.

ΔΗΣΥ:

Το ΔΗΣΥ ως το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης βρίσκεται σε μία θέση αντιστρόφως ανάλογη του ΑΚΕΛ. Δηλαδή ανάλογα με τις εξελίξεις οτιδήποτε θα αποτελεί δυνατό χαρτί για το ΑΚΕΛ θα είναι αδύναμο για τον ΔΗΣΥ και αντίστροφα.

Το ΔΗΣΥ πρέπει κι αυτό να απαντήσει στο δίλημμα "συμμετοχή ή αποχή" από τις εκλογές. Δεδομένης της πρόθεσης του προέδρου του Νίκου Αναστασιάδη για υποβολή υποψηφιότητας ουσιαστικά έχει ήδη λάβει την απόφαση του υπέρ της συμμετοχής. Η αποχή θα είχε τεράστιο πολιτικό κόστος, καθώς θα έδινε τέλος στη δυναμική που έχει αναπτύξει ο ΔΗΣΥ από τις ευρωεκλογές και εντεύθεν, ενώ θα ετίθετο υπό σοβαρή αμφισβήτηση η ηγεσία του κόμματος και η εν γένει πολιτική της.

Τα ισχυρά χαρτιά του ΔΗΣΥ μπορεί να είναι τέσσερα: (1) Κυπριακό, (2) οικονομία, (3) θετική ψυχολογία, (4) φυσικό αέριο. Αναφορικά με το Κυπριακό σε περίπτωση που δεν θα υπάρξει λύση, ο ΔΗΣΥ θα προωθήσει τη πρόταση χαλαρής ομοσπονδίας με ισχυρές συνιστώσες πολιτείες, ως ρεαλιστική και ωφέλιμη για την Ε/Κ πλευρά. Επίσης θα εκμεταλλευτεί αναλόγως τους όποιους χειρισμούς Χριστόφια σε περίπτωση μη λύσης ή ανεπιθύμητων εξελίξεων στις διαπραγματεύσεις. Τέλος θα χρησιμοποιήσει κατά κόρον τη φιλο-δυτική, φιλο-ευρωπαϊκή ρητορική με αναφορές στο Συνεταιρισμό για την Ειρήνη, το ΝΑΤΟ και τον ρόλο της ΕΕ στη περιοχή αλλά και ως προς το Κυπριακό.

Στην οικονομία ο ΔΗΣΥ θα προβάλλει το πρόσωπο του εκσυγχρονισμού, του "κοινωνικού φιλελευθερισμού" που θέλει παρεμβατικό κράτος με συμμετοχή "στρατηγικών επενδυτών". Επίσης θα ετοιμάσει πρόγραμμα με δέσμη μέτρων προς τόνωση της ανάπτυξης, της επιχειρηματικότητας και της απασχόλησης.

Στο τομέα της ψυχολογίας ο ΔΗΣΥ έχει σίγουρα το πάνω χέρι. Προέρχεται από νίκες στις ευρωεκλογές, τις βουλευτικές αλλά και τις εκλογές τοπικής αυτοδιοίκησης, ενώ δείχνει να έχει ενοποιήσει μεγάλο μέρος της ευρύτερης δεξιάς ενάντια στο "κομμουνιστή" πρόεδρο. Άλλωστε το ψηφοδέλτιο του ΔΗΣΥ στις πρόσφατες βουλευτικές εκλογές θύμιζε "μπουφέ", με γεύσεις για κάθε γούστο.

Στο θέμα του φυσικού αερίου ο ΔΗΣΥ θα προτάξει τον παράγοντα Δύση και τον παράγοντα "κοινωνικός φιλελευθερισμός". 

Ακολουθεί η σχετική σχηματική παράσταση των επιλογών του ΔΗΣΥ. Παρακαλώ πατήστε κλικ για μεγέθυνση της εικόνας.

Τρίτος πόλος:

Εδώ τα πράγματα παραμένουν αρκετά ρευστά. Υπάρχουν αρκετές διαφορές αλλά και πολλά σημεία σύγκλησης μεταξύ των εμπλεκομένων δυνάμεων. Οι συμμετέχοντες σε ένα τρίτο πόλο μάλλον θα είναι το ΔΗΚΟ, η ΕΔΕΚ, το ΕΥΡΩΚΟ και ο Αρχιεπίσκοπος Χρυσόστομος με τους "δικούς του". Φυσικά οι συμμαχίες ή και λυκοφιλίες θα εξαρτηθούν από τις εξελίξεις σε κυπριακό, οικονομία, φυσικό αέριο, αλλά και σε επίπεδο πολιτικό κερδοσκοπιών.

Αν υποθέσουμε ότι ο τρίτος πόλος τελικά θα εμπεριέχει τις προαναφερθείσες δυνάμεις ερχόμαστε στο δίλημμα "συμμετοχή ή μη". Εδώ τα πράγματα δεν είναι τόσο ξεκάθαρα υπέρ της μίας ή της άλλης επιλογής, λόγω των εσωτερικών διαφοροποιήσεων που υπάρχουν στο χώρο αυτό και τις πιθανές συγκρουόμενες σκοπιμότητες. Σίγουρα όμως η μη συμμετοχή θα έχει ως αποτέλεσμα την κατάρρευση της ρητορικής περί επανατοποθέτησης του Κυπριακού, "ευρωπαϊκής λύσης" κτλ. Επίσης θα υπάρξουν απώλειες ψήφων προς τον διπολισμό, κάτι που σίγουρα δεν θέλει κανένα κόμμα. Ενώ τα κόμματα του κέντρου που κεφαλαιοποιούν μέσα από τις συγκυβερνήσεις, θα χάσουν τόσο τη δυνατότητα αποτελεσματικής διαπραγματεύσεις όσο και το υφιστάμενο status quo των προνομίων που έχουν.

Άρα κι εδώ οι πιθανότητες συμμετοχής είναι υψηλότερες. Σε περίπτωση που ισχύει αυτό, ο τρίτος πόλος έχει τα εξής ισχυρά χαρτιά: (1) Κυπριακό, (2) οικονομία, (3) ψυχολογία. Στο Κυπριακό θα μπει μπροστά το αίτημα της επανατοποθέτησης του θέματος, στη "σωστή του βάση", μία θέση που θα έχει μία σαφώς εθνική χροιά και θα συμπεριλαμβάνει αιτήματα για μηδενικές υποχωρήσεις, επαναδιαπραγμάτευση του θέματος των προσφύγων, και διεκδικητική πολιτική.

Στην οικονομία τα κύρια ζητήματα που θα αναφέρουν είναι η προάσπιση του κοινωνικού/παρεμβατικού κράτους και η συνέχιση της μεικτής οικονομίας ως έχει σήμερα. Προς αυτό θα στηριχθούν προνομιούχοι και συντεχνίες, ενώ θα υπάρχουν και αιτήματα για αύξηση παροχών.

Στο θέμα της ψυχολογίας θα προωθηθεί η πατριωτική εικόνα, με έντονη τη διάσταση "Ελλάδα"/"Ορθοδοξία". Ενώ θα παρουσιαστεί η εν γένει πολιτική, ως η μέση γραμμή της συναίνεσης και της κοινωνικής συμφιλίωσης, μακριά από τις "ακρότητες των δύο πόλων".

Στα αδύναμα χαρτιά του τρίτου πόλου συγκαταλέγονται η έλλειψη ηγεσίας, η αδιευκρίνιστη γραμμή πάνω στην οικονομία, τα πιθανά αντικρουόμενα πολιτικά συμφέροντα αλλά ακόμα και οι "ιδεαλιστικές"/"μπερδεμένες" θέσεις πάνω στο Κυπριακό.

Ακολουθεί η σχετική σχηματική παράσταση των επιλογών του τρίτου πόλου. Παρακαλώ πατήστε κλικ για μεγέθυνση της εικόνας.

Συμπέρασμα:

Πολλά θα εξαρτηθούν από τις εξελίξεις στα μεγάλα θέματα που αφορούν τη Κύπρο αυτή τη περίοδο και θα συνεχίσουν να έχουν πρωτεύοντα ρόλο τουλάχιστον ως τις εκλογές του 2013. Πάντως το σίγουρο είναι πως τα πράγματα παραμένουν ρευστά και οι παράμετροι είναι πολλές. Τα πιο πάνω στοιχεία παρουσιάστηκαν ξεχωριστά αλλά στη πραγματικότητα αλληλοεπηρεάζονται και συσχετίζονται. Ο πραγματικός κόσμος είναι σαφώς πιο σύνθετος από τις τρεις σχηματικές παραστάσεις που συμπεριέλαβα. Παρόλα αυτά θεωρώ πως αυτές μας βοηθούν να καταλάβουμε κάποιες από τις βασικές παραμέτρους των διαπραγματεύσεων και σχεδιασμών που θα λάβουν χώρα πριν και κατά τη διάρκεια των προεδρικών εκλογών.