Ένας Πρόεδος Δημοκρατίας άξιος του τίτλου του. Μήπως ήλθε η ώρα οι ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις να τεθούν υπό τον ΠτΔ με υπερκομματικό ΥΕΘΑ;

Οι συμβολισμοί μιας εθνικής γιορτής

Σεπτεμβρίου 1, 2011 — Λουκάς

Tης Δωρας Aντωνιου

Επιβεβαιώνοντας τη ρήση «μία εικόνα ισούται με χίλιες λέξεις», μία φωτογραφία από τον εορτασμό, προχθές, της Ημέρας Νίκης, εθνικής εορτής της Τουρκίας, αποτυπώνει γλαφυρά το νέο status quo στις σχέσεις πολιτικής εξουσίας και στρατιωτικού κατεστημένου: ο Αρχηγός του τουρκικού Γενικού Επιτελείου, Νεζντέτ Οζέλ, κλίνει την κεφαλή ενώπιον του Τούρκου Προέδρου, Αμπντουλάχ Γκιουλ, αποδίδοντάς του τιμές για την εθνική επέτειο. Πρόκειται για ενέργεια υψηλού συμβολισμού, που επιβεβαιώνει ότι, έπειτα από δεκαετίες, η πολιτική ηγεσία της χώρας «παίρνει κεφάλι» έναντι της στρατιωτικής.

Για πρώτη φορά στην ιστορία του σύγχρονου τουρκικού κράτους, ο Πρόεδρος ετέθη επικεφαλής των εκδηλώσεων για τον εορτασμό της εθνικής επετείου και δέχθηκε τις...

ευχές της στρατιωτικής και πολιτικής ηγεσίας. Μέχρι τώρα, ήταν ο Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου στη θέση αυτή. Είναι η πρώτη φορά, επίσης, που ο Τούρκος Πρόεδρος αξιοποιεί τον τίτλο του Ανωτάτου Διοικητή των Ενόπλων Δυνάμεων, που του αποδίδεται από το Σύνταγμα της γείτονος. Η εξέλιξη έρχεται σε συνέχεια μιας άλλης, επίσης υψηλού συμβολισμού, ενέργειας, από τον Τούρκο πρωθυπουργό, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος, σε πρόσφατη συνεδρίαση του Ανωτάτου Στρατιωτικού Συμβουλίου, κάθησε μόνος στην κεφαλή του τραπεζιού, θέση την οποία, μέχρι πρότινος, μοιραζόταν με τον εκάστοτε Αρχηγό των Ενόπλων Δυνάμεων.

Επειτα από δεκαετή, ιδιαίτερα σκληρό αγώνα επικράτησης στο προσκήνιο και στο παρασκήνιο, η πολιτική εξουσία, με προεξάρχουσα την κυβέρνηση AKP, δείχνει να κυριαρχεί επί των Ενόπλων Δυνάμεων. Οι αποκαλύψεις για μια σειρά από σκάνδαλα, η δημοσιοποίηση του σχεδίου «Βαριοπούλα», που αφορούσε στρατιωτική συνωμοσία, με στόχο την αποσταθεροποίηση και την ανατροπή της κυβέρνησης, οι δεκάδες συλλήψεις στρατιωτικών που ακολούθησαν, συνέβαλαν στην εξέλιξη αυτή. Οι πληροφορίες από την Αγκυρα εμφανίζουν την τουρκική κυβέρνηση αποφασισμένη να συνεχίσει, μέσω σειράς συνταγματικών τροποποιήσεων και αλλαγών στη δομή των τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων, τη διαδικασία περαιτέρω απομείωσης της ισχύος του στρατιωτικού κατεστημένου και την υπαγωγή, τελικά, των Ενόπλων Δυνάμεων υπό τον πλήρη έλεγχο της πολιτικής εξουσίας. Είναι δεδομένο ότι μέχρι τώρα, η κυβέρνηση Ερντογάν έχει επιτύχει σημαντικές νίκες σε αυτή τη μακροχρόνια διαμάχη. Ωστόσο, η δημοσιοποίηση, μόλις την περασμένη εβδομάδα, μαγνητοφωνημένης ομιλίας, που αποδίδεται στον τέως Αρχηγό των τουρκικών Ενόπλων Δυνάμεων, Ισίκ Κοσανέρ, αποκαλύπτει ότι η τελική μάχη δεν έχει δοθεί. Αυτό που ουσιαστικά λέγεται στην ομιλία είναι ότι μια συνταγματική τροποποίηση δεν αρκεί να περιορίσει τις Ενοπλες Δυνάμεις από τον φυσικό τους ρόλο, την υπεράσπιση της Δημοκρατίας, ρόλο που εκπλήρωσαν πολλάκις στο παρελθόν με πραξικοπήματα.

Οι εξελίξεις στη γείτονα δεν αφήνουν αδιάφορη την Αθήνα, που τις παρακολουθεί στενά. Κάθε άλλο παρά ασυνήθιστο είναι, άλλωστε, κάθε φορά που κλιμακώνεται η σύγκρουση και η πίεση στο εσωτερικό της Τουρκίας, να χρησιμοποιείται ως βαλβίδα αποσυμπίεσης η πρόκληση μικρότερης ή μεγαλύτερης κρίσης με την Ελλάδα.

ΠΗΓΗ