Benjamin L. Read και Zhang Gang
Ανάμεσα στις επισκέψεις του στην Ουάσιγκτον και το Λος Άντζελες, ο κινέζος Αντιπρόεδρος Xi Jinping είχε προγραμματίσει να κάνει μια διανυκτέρευση στην Αϊόβα.
Την περασμένη Τετάρτη, ο Ξι ταξίδεψε στη μικρή πόλη Muscatine για να επισκεφθεί κατοίκους της Αϊόβα με τους οποίους είχε συναντηθεί για πρώτη φορά πριν από 27 χρόνια, όταν είχε περιοδεύσει το κράτος ως επίσημος αλλά σε επίπεδο τοπικής αυτοδιοίκησης. Το βράδυ, παρακάθισε σε δείπνο με 650 καλεσμένους που παράθεσε ο Κυβερνήτης Terry Branstad στο Des Moines. Η περιοδεία [3] θα ανοίξει το δρόμο για το Xi να αναλάβει σταδιακά εντός του τρέχοντος έτους την ευθύνη της εξωτερικής πολιτικής, καθώς αναμένεται να διαδεχθεί τον Χου Ζιντάο ως γενικός γραμματέας του κυβερνώντος Κομμουνιστικού Κόμματος της Κίνας. Με τη μετάβαση ως φόντο, η διαμονή του στην Πολιτεία «Hawkeye» θα στοιχειοθετήσει μια νοσταλγική, αν και προσεκτικά προετοιμασμένη στροφή σε σχέση με το παρελθόν.
Δέκα χρόνια πριν, στις παραμονές της δικής του ανόδου στην κορυφαία θέση στην κομματική ιεραρχία, ο Χου έκανε σε μεγάλο βαθμό ένα παρόμοιο ταξίδι, περιοδεύοντας στη Νέα Υόρκη και συναντώντας τον Πρόεδρο και τον αντιπρόεδρο των ΗΠΑ στην Ουάσιγκτον. Σε αυτό το ταξίδι, ο Ξι, επίσης, θα προσπαθήσει να αποδείξει ότι μπορεί να διαχειριστεί με σιγουριά τις -επιρρεπείς στη δημιουργία τριβών- σχέσεις με τις Ηνωμένες Πολιτείες. Δεν αναμένονται σημαντικές διπλωματικές εξελίξεις. Μάλλον, ο στόχος της Κίνας είναι ένα ομαλό και χωρίς ντροπές φλερτ που θα αποτελέσει το ντεμπούτο του Ξι στην παγκόσμια σκηνή.
Το ταξίδι στην Αϊόβα αφορά, εν μέρει, τα γεωργικά προϊόντα - ένα μεγάλο και αυξανόμενο κομμάτι των αμερικανικών εξαγωγών προς την Κίνα. Αυτές θα μονοπωλήσουν τα φώτα της δημοσιότητας στο συμπόσιο του Αμερικανικού Υπουργείου στο Des Moines. Παρά ταύτα, η συναισθηματική πτυχή του ταξιδιού είναι πιθανό να λάβει μεγαλύτερη προσοχή από οποιεσδήποτε συζητήσεις περί της σόγιας και των χοιρινών. Στο πλαίσιο αυτό, η επίσκεψη του Ξι θα ξεχωρίζει σε σύγκριση με μερικές των προκατόχων του. Όντως, στις προηγούμενες επισκέψεις Κινέζων ηγετών στις Ηνωμένες Πολιτείες είχαν επίσης συμπεριληφθεί προσωπικές πινελιές - το 1997, για παράδειγμα, ο Jiang Zemin συναντήθηκε στη Φιλαδέλφεια με έναν πρώην καθηγητή και έναν συμμαθητή από τις ημέρες του σχολείου του στη Σαγκάη. Αλλά η σχέση του Ξι με την Αϊόβα χρονολογείται από δεκαετίες, από το 1984, όταν ο Branstad, στις αρχές της πρώτης θητείας του ως κυβερνήτη, συναντήθηκε με τον Ξι σε ένα ταξίδι αδελφοποίησης με την κινεζική επαρχία Hebei. Ο Xi επισκέφθηκε την Αϊόβα το επόμενο έτος ως επικεφαλής μιας τοπικής αντιπροσωπείας γεωργών και συναντήθηκε με τους Αμερικανούς αγρότες, περιόδευσε σε ένα εργοστάσιο διαχείρισης σιτηρών, πήγε σε ένα παιχνίδι μπέιζμπολ και έμεινε για δύο νύχτες στο σπίτι μιας οικογένειας της Αϊόβα.
Οι συναντήσεις του Ξι με Αμερικανούς που γνώρισε εδώ και πολύ καιρό, αποτελούν μια προσπάθεια να αναδείξει την ανθρώπινη πλευρά του. Το να αποδείξει ότι μπορεί να συνδεθεί με τον απλό λαό είναι πολύτιμο, διότι, στην Κίνα, ο Ξι είναι γνωστός ως η πεμπτουσία του «γαλαζοαίματου», του οποίου η άνοδος διαμέσω των τάξεων οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στον τεθνεώτα πατέρα του, Xi Zhongxun, έναν υψηλόβαθμο αξιωματούχο του κόμματος κατά τη διάρκεια της κομμουνιστικής επανάστασης και υπέρμαχο των μεταρρυθμίσεων υπό τον Ντενγκ Χσιάο Πινγκ. Ο απόηχος του ταξιδιού του Ξι το 1985, όταν υπηρέτησε ως χαμηλού επιπέδου αξιωματούχος, θα χρησιμεύσει για να υπενθυμίσει στο κοινό και στις δύο χώρες ότι η άνοδος του ήταν αποτέλεσμα όχι μόνο της επιρροής του ονόματος του πατέρα του, αλλά και των δικών του προσπαθειών επί περισσότερο από τρεις δεκαετίες. Υπέρ της καριέρας του λειτουργεί ότι στα νιάτα του πέρασε και πολλές δυσκολίες. Ο πατέρας του, θύμα της βεντέτας του Μάο Τσε Τουνγκ εναντίον των συναδέλφων του, πέρασε χρόνια σε πολιτικό καθαρτήριο στη δεκαετία του 1960 και του 1970. Και ο Ξι, όπως και εκατομμύρια άλλοι νέοι Κινέζοι, στάλθηκε σε ένα απομακρυσμένο και φτωχό μέρος της υπαίθρου [4] κατά τη διάρκεια της Πολιτιστικής Επανάστασης.
Με τις επίσημες συναντήσεις με τον Πρόεδρο Μπαράκ Ομπάμα, τον αντιπρόεδρο Τζο Μπάιντεν (του οποίου είναι ο επίσημος προσκεκλημένος στις Ηνωμένες Πολιτείες) και άλλων στην Ουάσιγκτον να έχουν πραγματοποιηθεί, ο Ξι μπορεί να αισθάνεται την άνεση να χαλαρώσει λίγο στην Αϊόβα και να παρουσιάσει μια πλευρά πιο ζωντανή. Εκεί, οι συνέπειες σχολίων σχετικά με μια όχι και τόσο επίσημη συμπεριφορά θα ήταν λιγότερο σοβαρές. Η συμπεριφορά του μπορεί να παρέχει στοιχεία σχετικά με το αν η επερχόμενη εποχή Xi θα μοιάζει περισσότερο με τη δεκαετία του Hu, η οποία χαρακτηρίστηκε από επιφυλακτικότητα και γραφειοκρατική συμπεριφορά ή θα σηματοδοτήσει μια επιστροφή σε ένα προηγούμενο μοτίβο στην κινεζική πολιτική, όταν προσωπικότητες, όπως ο Μάο (από το 1950 έως το θάνατό του το 1976) και ο Ντενγκ (από τα τέλη του 1970 και τη δεκαετία του 1980) τοποθέτησαν με παρρησία την σφραγίδα τους στις διεθνείς συναλλαγές. Η επαναπροσέγγιση και η εξομάλυνση των σχέσεων με τις Ηνωμένες Πολιτείες, για παράδειγμα, απαιτούν αποφασιστικές προσωπικές παρεμβάσεις των ηγετών.
Ακολουθώντας τα βήματα της πρώτης επίσκεψης του Ξι ανιχνεύει κανείς μια λιγότερο σημαντική περίοδο στις σχέσεις ΗΠΑ-Κίνας. Αν και δεν έλειπαν οι συγκρούσεις, με βάση τη σημερινή οπτική η σχέση των δύο χωρών στα μέσα της δεκαετίας του 1980 ήταν κάτι σαν εφηβικό ξελόγιασμα. Στα χρόνια αυτά, οι δύο χώρες άρχισαν δειλά τις ανταλλαγές που αργότερα επεκτάθηκαν σε βαθιές οικονομικές σχέσεις και εκτεταμένη ροή πολιτιστικών προϊόντων, επενδύσεις, γνώση και τεχνολογία. Οι θεμελιώδεις συστημικές διαφορές, οι οποίες θα οδηγούσαν στη ρήξη των σχέσεων αργότερα, μετά την καταστολή στην πλατεία Τιενανμέν το 1989, σε μεγάλο βαθμό τότε ήταν «κουκουλωμένες». Εν τω μεταξύ, τις βαθιές εντάσεις που συνοδεύουν την τρέχουσα άνοδο της Κίνας στο προσκήνιο μόλις και μετά βίας μπορούσε κανείς να τις φανταστεί.
Με την εμφάνιση του Xi ως ενός προσιτού προσώπου με μακρά προσωπική σχέση στις Ηνωμένες Πολιτείες, το ταξίδι στην Αϊόβα θα δώσει την τροφή που απουσίαζε από την εποχή του Χου. Σκηνοθετημένες ευκαιρίες για φωτογραφίες μεταξύ των κορυφαίων ηγετών και των απλών ανθρώπων είναι μια βασική επικοινωνιακή κίνηση για τα μέσα ενημέρωσης και στις δύο χώρες. Αλλά οι διακρατικές συναντήσεις αυτού του είδους είναι σπάνιες – κανονίζονται μόνο όταν ικανοποιούν τις ανάγκες και των δύο πλευρών. Ο Ομπάμα, στο ταξίδι του στη Σαγκάη και το Πεκίνο το Νοέμβριο του 2009, για παράδειγμα, αρκέστηκε σε ένα πρόγραμμα που περιόρισε την έκθεσή του στο κινεζικό κοινό. Ακόμη και στην περίπτωση αυτή, οι εμφανίσεις του Ξι είχαν προγραμματιστεί προσεκτικά εκ των προτέρων και είναι ιδιωτικές.
Προς το παρόν, οι προσωπικές απόψεις του Ξι είναι σε μεγάλο βαθμό άγνωστες, οπότε οι μελλοντικές επιπτώσεις των εμπειριών και των δεξιοτήτων του στη μηχανή της κινεζικής εξωτερικής πολιτικής αποτελούν ακόμη ένα ερωτηματικό. Όμως, στο πλαίσιο μιας σχέσης που έχει πρόσφατα βομβαρδιστεί από διαφορές σχετικά με τη Βόρεια Κορέα, τη Θάλασσα της Νότιας Κίνας, τη Συρία, τη νομισματική πολιτική και αρκετά εμπορικά θέματα (για να αναφέρουμε μόνο μερικά), το ταξίδι καλής θελήσεως στην Αϊόβα υπογραμμίζει στους τηλεθεατές στην Κίνα και στις Ηνωμένες Πολιτείες το βάθος και τη συνέχεια των σχέσεων που έχουν αναπτυχθεί μεταξύ των δύο χωρών από τις σχετικά αθώες ημέρες όταν ο Ξι πρωτοπήγε στις ΗΠΑ.
Copyright © 2002-2012 by the Council on Foreign Relations, Inc.
All rights reserved.