Βόρεια Κορέα: Πόσο κοντά είμαστε άραγε στον πυρηνικό εφιάλτη;

Δυστυχώς, συμβατική σοφία μεταξύ των αναλυτών αποτελεί το ότι η Βόρεια Κορέα είναι πιθανό να χρησιμοποιήσει πυρηνικά όπλα εάν και εφόσον η κατάσταση στην κορεατική χερσόνησο ξεφύγει από τον έλεγχο, ακόμα δε κι αν οι ΗΠΑ απέχουν από τη σκέψη μίας τέτοιας επιλογής. Άρα, ο πυρηνικός εφιάλτης είναι πολύ πιο κοντά από ότι κάποιος θα εκτιμούσε.Το σκεπτικό είναι απλό και θα το εξηγήσουμε συνοπτικά στις σειρές της παρούσας ανάλυσης.

Του Δρ. Γεωργίου Κ. Φίλη

Ενώ η κρίση στη χερσόνησο της Κορέας εκτυλίσσεται και το ενδιαφέρον εστιάζεται στο αν τις επόμενες ημέρες θα ζήσουμε τη κορύφωσή της μέσω της δοκιμαστικής εκτόξευσης κάποιου/ων βαλλιστικών πυραύλων της Βορείου Κορέας και επειδή πολλά λέγονται και κυρίως εικάζονται, καλό θα...

ήταν να θέσουμε κάποια σημαντικότατα ερωτήματα οι απαντήσεις των οποίων ίσως και να μας βοηθήσει να μπορέσουμε να κατανοήσουμε όσο περισσότερο γίνεται τις εξελίξεις στη περιοχή, καθώς και τη σημασία αυτών για τη περιφερειακή και παγκόσμια ειρήνη,

Ερώτημα 1: Πώς ακριβώς έχει ξεκινήσει η παρούσα κρίση στη Κορέα;

Στα τέλη του 2012 η Βόρεια Κορέα πραγματοποίησε βαλλιστική δοκιμή την οποία και δικαιολόγησε ως μία προσπάθεια για να τεθεί σε τροχιά μέσω πυραυλικού φορέα,μετεωρολογικός δορυφόρος. Η διπλή φυσικά φύση του φορέα εκτόξευσης, δηλαδή η δοκιμή μιας δυνητικής πλατφόρμας μεταφοράς μη συμβατικής κεφαλής δεν πέρασε απαρατήρητη από τη διεθνή κοινότητα με αποτέλεσμα το Συμβούλιο Ασφαλείας (ΣΑ) των Ηνωμένων Εθνών (ΗΕ) να περάσει, στις 22 Ιανουαρίου 2013,ΟΜΟΦΩΝΑ (δηλαδή με τη σύμφωνη γνώμη Ρωσίας και Κίνας) το ψήφισμα 2087 με το οποίο καταδικαζόταν η συγκεκριμένη ενέργεια της Πιονγκ Γιάνγκ.

Η Βόρεια Κορέα ως «αντίδραση» στη συγκεκριμένη εξέλιξη, προχωράει στην τρίτη κατά σειρά πυρηνική της δοκιμή, στις 12 Φεβρουαρίου 2013, με την οποία προκαλεί την αντίδραση της διεθνούς κοινότητας, όπως αυτό γίνεται φανερό μέσω ενός νέου ΟΜΟΦΩΝΟΥ ψηφίσματος (2094) του ΣΑ των ΗΕ το οποίο εκδόθηκε στις 7 Μαρτίου 2013. Από τη στιγμή εκείνη και ύστερα η κατάσταση φαίνεται να ξεφεύγει από τον έλεγχο και η ρητορική άρχισε να κλιμακώνεται συνοδευόμενη από κάποιες στρατιωτικής κινήσεις και από τις δύο πλευρές, με αποτέλεσμα στα μέσα Απριλίου να αναρωτιόμαστε όλοι κατά πόσο η συγκεκριμένη κλιμάκωση θα οδηγήσει σε «αποκαλυπτικές» καταστάσεις ή όχι.

Ερώτημα 2: Ποιες οι πυρηνικές δυνατότητες της Βόρειας Κορέας;

Όπως μπορεί να γίνει αντιληπτό, το ζήτημα αυτό αποτελεί και το κυρίαρχο ερώτημα το οποίο απασχολεί ακόμα και τον… Λευκό Οίκο. Η Βόρεια Κορέα έχει μέχρι στιγμής πραγματοποιήσει τρεις πυρηνικές δοκιμές. Η πρώτη πραγματοποιήθηκε το 2006 και υπήρξε μάλλον… κωμωδία, αφού παρά τις μεγαλόστομες απειλές περί μίας έκρηξης γύρω στους τέσσερεις κιλοτόνους, η έκλυση ενέργειας δεν φαίνεται να ξεπέρασε τον ένα κιλοτόνο. Παρά την αποτυχημένη αυτή προσπάθεια, το καθεστώς της χώρας επανήλθε το 2009 με μία δοκιμή η οποία έδωσε από έναν έως οχτώ κιλοτόνους κάτι που σημαίνει πως οι Βορειοκορεάτες τα πήγαν πολύ καλύτερα από την πρώτη φορά.

Η πρόσφατη δε δοκιμή ήταν «ανησυχητική» για δύο κυρίως λόγους, πρώτον η ισχύς της κυμαινόταν από τους έξι μέχρι τους εννιά κιλοτόνους και δεύτερον, υπάρχουν εκτιμήσεις ότι η υπόγεια έκρηξη ήταν μηχανισμού που χρησιμοποιούσε Ουράνιο όχι πλουτώνιο. Με άλλα λόγια οι αναλυτές εκτιμούν ότι η Βόρεια Κορέα πειραματίζεται όχι μόνο στη βόμβα Πλουτωνίου αλλά και στη βόμβα Ουρανίου.

Με βάση τις συγκεκριμένες ενδείξεις καθίσταται προφανές πως η Βόρεια Κορέα έχει πραγματοποιήσει σημαντική πρόοδο στη διαδικασία ανάπτυξης πυρηνικών συσκευών, χωρίς όμως να είμαστε σίγουροι ότι οι δοκιμές αυτές αποτελούν το τέλος μίας διαδικασίας ανάπτυξης, ή μέρος αυτής, με αποτέλεσμα να εξάγουμε το συμπέρασμα ότι η ανάπτυξη ενός «εύχρηστου» όπλου να είναι ακόμα ένα μελλοντικό γεγονός.

Ένα ακόμα ζήτημα συνυφασμένο με την ανάπτυξη πυρηνικών δυνατοτήτων είναι και η ύπαρξη ενός αξιόπιστου φορέα πάνω στον οποίο θα μπορούσε κάποιος να τοποθετήσει μια πυρηνική κεφαλή. Ως βέβαιο παρουσιάζεται ότι τα πολυδιαφημιζόμενα βαλλιστικά συστήματα της Βορείου Κορέας, παρά το γεγονός πως έχουν τη δυνατότητα να χτυπήσουν μέσα σε μία ακτίνα 4 με 6 χιλιάδων χιλιομέτρων, δεν μπορούν ακόμα να απειλήσουν το μητροπολιτικό έδαφος των ΗΠΑ, με ένα ερώτημα να παραμένει για τη περίπτωση της Αλάσκα.

Ακόμα όμως και στη περίπτωση που η Βόρεια Κορέα είναι σε θέση να απειλήσει όλες τις γειτονικές της χώρες με τους πυραύλους της, ακόμα και εάν είναι σε θέση να χτυπήσουν τη νήσο Γκουάμ και ίσως την Αλάσκα, τα ερωτήματα για το κατά πόσο έχουν αναπτύξει πυρηνική κεφαλή τέτοιου μεγέθους και βάρους έτσι ώστε να μπορεί να μεταφερθεί από τα βαλλιστικά της συστήματα, και το κατά πόσο υπάρχουν τα απαραίτητα ηλεκτρονικά συστήματα για τον ακριβή έλεγχο της βολής παραμένουν.

Υπενθυμίζεται, ωστόσο, ότι θα πρέπει κανείς να υπολογίζει τη δυνατότητα έκρηξης πυρηνικής συσκευής πάνω από κάποια κατοικημένη περιοχή, αφού ο ηλεκτρομαγνητικός παλμός θα καταστρέψει κάθε έννοια δικτύου στο έδαφος, μια ζημιά που θα μπορούσε στην περίπτωση των ΗΠΑ να είναι πιο καταστρεπτικό από οτιδήποτε…

Ερώτημα 3: Γιατί η Βόρεια Κορέα προκαλεί αυτή τη κλιμάκωση;

Σε γενικές γραμμές θα μπορούσαμε να αναφέρουμε πέντε λόγους, οι οποίοι μπορεί να συνυπάρχουν όλοι ή ο οποιοδήποτε συνδυασμός αυτών.

(α) Η Βόρεια Κορέα προσπαθεί να δείξει τάσεις απεξάρτησης από τον μεγάλο προστάτη της, την Κίνα, και να αποδείξει με τον πλέον εμφατικό τρόπο πως δρα ανεξάρτητα και χωρίς πάτρωνες.

(β) Η Νότια Κορέα έχει μία νέα πρόεδρο την Παρκ Γκουέν-Χουέ, γεγονός που κάνει τη Βόρεια Κορέα να προσπαθεί να της «πάρει τον αέρα» από την αρχή έτσι ώστε να δείξει ποιος είναι το αφεντικό σε αυτή τη σχέση.

(γ) Τη συγκεκριμένη περίοδο, λαμβάνουν χώρα οι ετήσιες μεγάλες εαρινές στρατιωτικές ασκήσεις μεταξύ της Σεούλ και της Ουάσιγκτον, με αποτέλεσμα οι αντεγκλήσεις κατά τη διάρκεια αυτών να έχουν καταστεί μία «παραδοσιακή τελετουργία».

(δ) Όπως έχει προαναφερθεί οι βαλλιστικές και πυρηνικές δοκιμές της Βορείου Κορέας μπορεί να μην αποτελούν προετοιμασία για επίθεση, αλλά να μην είναι τίποτα άλλο από τα φυσικά απότοκα μίας διαδικασίας απόκτησης πυρηνικών δυνατοτήτων. Με άλλα λόγια, είναι πολύ πιθανόν η ηγεσία της Πιονγκ-Γιάνγκ να μην έχει πρόθεση κλιμάκωσης απλά να προχωράει σε τεχνικές δοκιμές ενός προγράμματος το οποίο εάν δεν «δοκιμαστεί» πολύ απλά δεν υφίσταται.

(ε) Ο νεαρός ηγέτης (28-29 ετών) της Βορείου Κορέας Κίμ Γιονγκ-Ουν, μετά από ένα χρόνο στην εξουσία να θέλει να ενδυναμώσει τη θέση του στο εσωτερικό, κάτι το οποίο όπως είναι φυσικό, να γίνεται μέσω της δημιουργίας μία τεχνητής κρίσης από την οποία θα αναδειχθούν, προς τους συμπατριώτες τους, οι ηγετικές τους ικανότητες. Αποτέλεσμα φυσικά αυτής της επίδειξης δύναμης δεν θα είναι άλλη από τη συσπείρωση λαού και στρατού πίσω από το πρόσωπο του «ηγέτη» ο οποίος αποδεικνύεται άξιος συνεχιστής του παππού του Κιμ Ιλ-Σουνγκ και του πατέρα του Κιμ Γιονγκ-Ιλ. Κυρίως όμως αφορά την καθυπόταξη στρατηγών με πολύ μεγάλη επιρροή που είναι ακόμα ανεξέλεγκτοι.

(στ) Η προσπάθεια να πετύχει τον πάγιο στόχο της που δεν είναι άλλος από τη ρύθμιση των καταστάσεων στην κορεατική χερσόνησο μέσω απευθείας διαπραγματεύσεων με τις ΗΠΑ και απόλυτο στόχο την ανταλλαγή της ειρήνης με την καθεστωτική σταθερότητα και επιβίωση. Εν ολίγοις, επιθυμεί την απεμπλοκή του από τις εξαμερείς συνομιλίες (Βόρεια και Νότια Κορέα, ΗΠΑ, Ρωσία, Κίνα, Ιαπωνία) και προσπαθεί να σπάσει την ενότητα των έξι χωρών μέσω της κρίσης.

Αυτό δεν το πέτυχε όπως φάνηκε από τις δηλώσεις των Ρώσων και την άρνηση απόσυρσης του διπλωματικού προσωπικού από την πρεσβεία στην πρωτεύουσα, καθώς επίσης και από τις επισκέψεις του υπουργού Εξωτερικών των ΗΠΑ σε Κίνα και Ιαπωνία.

Είναι προφανές πως όποιος από τους παραπάνω λόγους ή συνδυασμός αυτών και να ισχύει, η πιθανότητα η Βόρεια Κορέα να ετοιμάζεται για επίθεση και δη πυρηνική, κατά της Νότιας Κορέας ή/και των ΗΠΑ μάλλον κινείται στη σφαίρα της φαντασίας, ΕΚΤΟΣ ΚΙ ΑΝ ισχύσει το παρακάτω ερώτημα…

Ερώτημα 4: Μπορεί να οδηγηθούμε σε τοπικό συμβατικό επεισόδιο με απρόβλεπτες συνέπειες;

H απάντηση στο συγκεκριμένο ερώτημα είναι δυστυχώς καταφατική. Η συγκεντρωμένη ισχύς πυρός και των δύο πλευρών γύρω από την αποστρατικοποιημένη ζώνη (DMZ) είναι τεράστια, χιλιάδες στρατιώτες και οπλικά συστήματα είναι ταγμένα έτοιμα να βάλλουν με το πρώτη διαταγή ή κίνηση του αντιπάλου. Η πολύ μικρή απόσταση μάλιστα της μεγαλούπολης Σεούλ (35 χλμ.) από την DMZ την θέτει εντός του βεληνεκούς των 12.000-20.000 στοιχείων πυροβολικού που έχει αναπτύξει η Βόρεια Κορέα στα σύνορα, με την τρομακτικά καταστρεπτική προοπτική να ενισχύει υπέρμετρα τη βορειοκορεατική αποτροπή, αφού η εξουδετέρωση τόσο μεγάλου αριθμού πηγών απειλής αποτελεί απλώς ουτοπία, ακόμα και για το υψηλής τεχνολογίας και τεράστιων δυνατοτήτων αμερικανικό στράτευμα.

Τα τελευταία χρόνια, η Σεούλ έχει «καταπιεί» προκλήσεις από την πλευρά του βορά οι οποίες κάνουν τις προκλήσεις της Άγκυρας προς την Ελλάδα να φαίνονται παιχνιδάκια. Να υπενθυμίσουμε μόνο πως τον Μάρτιο του 2010 η κορβέτα του Νότου «Τσεονάν» χτυπήθηκε και βυθίστηκε παρασέρνοντας στον υγρό τάφο δεκάδες μέλη του πληρώματος. Σαν να μην έφτανε αυτό λίγους μήνες ύστερα, τον Νοέμβριο του 2010 ο βορράς βομβάρδισε τη νήσο Γιονπιγιόνγκ με αποτέλεσμα τον θάνατο πολιτών του Νότου για ακόμα μία φορά.

Είναι προφανές πως καμία άλλη τέτοιου τύπου ενέργεια στο σημερινό πλαίσιο δεν μπορεί να περάσει αναπάντητη από τη Σεούλ, όσο «στρατηγική ψυχραιμία» και να επιδείξουν (θα λέγαμε πως μάλλον οι δικοί μας ηγέτες τους έχουν κάνει μαθήματα… «επιθετικής άμυνας», «ευέλικτης ανταπόδοσης» και… «ισοδύναμου τετελεσμένου»), διότι η κοινωνία δεν είναι δυνατόν να δεχτεί ένα νέο ράπισμα του ιδίου τύπου. Εξάλλου η χώρα έχει εξαγγείλει μαζί με τους Αμερικανούς ένα πλαίσιο ισόρροπής ανταπόδοσης ώστε και να μη φαίνεται αδύναμη τροφοδοτώντας την επιθετικότητα του βορά και να μη μπορεί να της χρεωθεί κλιμάκωση.

Και ερχόμαστε στη κύρια παρατήρηση της παρούσας ανάλυσης. Εάν λοιπόν δεχτούμε πως η Σεούλ, και οι ΗΠΑ, όντως απαντήσουν σε κάποια πρόκληση του βορά και απαντήσουν, χωρίς να κλιμακώσουν, δηλαδή εάν ανταποδώσουν «ισόποσα» μεν αλλά με αποτέλεσμα να «ερεθιστεί» ο Βορράς ώστε να κλιμακώσει την κατάσταση. Με άλλα λόγια, εάν για οποιοδήποτε λόγο, τυχαίο ή σχεδιαζόμενο η κατάσταση ξεφύγει, τι πρόκειται να συμβεί; Η μεγαλύτερη απειλή είναι το ότι η συμβατική κατωτερότητα – παρά τους μεγάλους αριθμούς – των δυνάμεων του καθεστώτος της Πιονγκ Γιανγκ να μεγιστοποιήσει ή και να καταστήσει μονόδρομο τη χρησιμοποίηση κάθε είδους μη συμβατικής δυνατότητας διαθέτει στη προσπάθειά του να αντιστρέψει την ήττα των συμβατικών του δυνάμεων στο πεδίο της μάχης.

Επειδή βέβαια αυτό το γνωρίζει και ο νότος και οι ΗΠΑ και οι υπόλοιποι σύμμαχοί τους, ενώ προφανώς δεν επιθυμούν να καταστρέψουν τις σχέσεις με την Κίνα που παρότι δείχνει και έχει λόγους να είναι ενοχλημένη με τις τάσεις αυτονόμησης του σταλινικού καθεστώτος, δεν επιθυμεί για μια σειρά λόγων που δεν είναι του παρόντος την επανένωση της χερσονήσου, επιδεικνύουν μεγάλη αυτοσυγκράτηση, κάτι το οποίο την ίδια στιγμή αποτελεί επιτυχία της αποτρεπτικής στρατηγικής της Βόρειας Κορέας, αφού αξιοποιεί προς όφελός της την εικόνα του «τρελού» που έχει με κόπο καλλιεργήσει.

Αυτή ακριβώς η πιθανότητα απώλειας του ελέγχου της κλιμάκωσης που θα καταστήσει τη σύγκρουση «θερμή» είναι που αποτρέπει τους Συμμάχους από κάθε σκέψη να επιδιώξουν στρατιωτικό ξεκαθάρισμα της κατάστασης. Εκτιμούμε πως δεν είναι τόσο ο φόβος των «πυρηνικών» κατά των… ΗΠΑ ή του Τόκιο ή όπου άλλου που τρομάζει τους συμμάχους. Ο πραγματικός φόβος είναι ότι η συντριπτική συμβατική υπεροχή του Νότου/ΗΠΑ, μπορεί να οδηγήσει τον βορρά στη χρήση των όποιων μη συμβατικών δυνατοτήτων διαθέτει (πυρηνικά, βιολογικά, χημικά) στο πεδίο της μάχης.

Μα μπορεί να υπάρξει ένα τέτοιο δόγμα χρήσης πυρηνικών όπλων; Η απάντηση είναι καταφατική, απλά να θυμίσουμε πως το ΝΑΤΟ προέβλεπε τη χρήση τακτικών πυρηνικών όπλων σε περίπτωση που ο σοβιετικός τεθωρακισμένος οδοστρωτήρας ενεργοποιούταν στη κεντρική Ευρώπη. Η Ρωσία δε, από τη δεκαετία του 1990 προβλέπει στο δόγμα της τη χρησιμοποίηση πυρηνικών όπλων προς αντιμετώπιση μίας μεγάλης συμβατικής απειλής.

Για τον λόγο αυτό, για τον φόβο δηλαδή ότι ένας συμβατικός θρίαμβος μπορεί να εξελιχθεί σε έναν πυρηνικό εφιάλτη, οι ΗΠΑ είναι πολύ προσεχτικές και δεν κλιμακώνουν την ένταση, αφού όπως έχουμε σημειώσει και σε προηγούμενη ανάρτηση, είναι έτοιμες να δεχτούν ακόμα και την εκτόξευση βαλλιστικών πυραύλων εάν αυτοί δεν κατευθύνονται προς το έδαφος κάποιας χώρας ή άλλες κρίσιμες εγκαταστάσεις. Επιπροσθέτως, είναι εντυπωσιακό πως παρά τη ρητορική ο Λευκός Οίκος υπογραμμίζει πως δεν βλέπει τη συγκέντρωση στρατευμάτων του Βορρά σε θέσεις ή σε αριθμούς που να δικαιολογούν τη προετοιμασία πολεμικής αντιπαράθεσης, άρα εκτιμά πως για την ώρα είμαστε στο επίπεδο μίας ρητορικής διαμάχης με έντονα στοιχεία προπαγάνδας.

Φυσικά οι ΗΠΑ αλλά και σύμμαχοί τους, ως σοβαρά κράτη που είναι δείχνουν να ετοιμάζονται και για το χειρότερο. Για ακόμα μία φορά οι ΗΠΑ φαίνεται να ακολουθούν τη τακτική του Θεόδωρου Ρούσβελτ ο οποίος έλεγε «έχε απαλή γλώσσα αλλά κράτα μία μακριά μαγκούρα». Έτσι, ο υπουργός Άμυνας των ΗΠΑ, μιλάει για «ετοιμότητα» και για την ανάπτυξη δυνάμεων στη περιοχή, ο υπουργός Εξωτερικών καλεί τη Πιονγκ Γιανγκ σε «διαπραγματεύσεις» και ο Λευκός Οίκος αφού εκφράσει την ανησυχία του και την ελπίδα του για επιστροφή στην ομαλότητα, υπογραμμίζει πως δεν βλέπει μαζικές ετοιμασίες του Βορρά για επίθεση στον Νότο.

Με άλλα λόγια η όλη κατάσταση μπορεί να εξελιχθεί σε ένα μίνι-σενάριο Κρίσης των Πυραύλων της Κούβας, με τις ΗΠΑ να είναι έτοιμες για πολεμική αντιπαράθεση, αλλά γνωρίζοντας πως ο αντίπαλος λόγο αδυναμίας μπορεί και να χρησιμοποιήσει μη συμβατικά όπλα, δείχνουν πάντα έτοιμες να δώσουν στον Κιμ Γιονγκ Ουν μία αξιοπρεπή για τον ίδιο και για το καθεστώς του έξοδο διαφυγής-απεμπλοκής, μέσω δηλαδή μίας βαλλιστικής δοκιμής προς τη θάλασσα.

Σε κάθε περίπτωση η πολυπλοκότητα της περιοχής, και το δυνητικό ντόμινο που μπορεί να δημιουργηθεί μας θυμίζει την κατάσταση στην Ανατολική Μεσόγειο και Μέση Ανατολή, με αποτέλεσμα εάν κάτι από όλα τα παραπάνω να «πάει στραβά» ή να «ξεφύγει» από τον έλεγχο να οδηγηθούμε σε καταστάσεις για τις όποιες δεν θα θέλουμε να φανταστούμε καν.

πηγή