Estelle Youssouffa
Ο Νικολά Σαρκοζί χρησιμοποίησε την πρόσφατη τραγωδία στη χώρα του και τον φόνο του γεννημένου στη Γαλλία 24χρονου Μοχάμεντ Μερά, ενός αυτοαποκαλούμενου μουσουλμάνου ριζοσπάστη - ως μια ευκαιρία να βάλει την προεκλογική εκστρατεία του στην τελική ευθεία. Δείχνοντας απολύτως ως πρόεδρος (δηλαδή όχι ως υποψήφιος), ο Σαρκοζί απάντησε με επισημότητα στην κτηνωδία που άφησε επτά νεκρούς - ήρθη στο ύψος των περιστάσεων, οργανώνοντας μια εθνική τελετή κηδείας. Ωστόσο, κατά τη διάρκεια της κηδείας η οποία μεταδόθηκε ζωντανά, οι άλλοι υποψήφιοι διαγκωνίζονταν για να εμφανιστούν μπροστά στην κάμερα και κατέστη έτσι σαφές το πόσο πολιτική έγινε αυτή η περίοδος πένθους. Ανάγωγο, ίσως, αλλά το σόου έπρεπε να συνεχιστεί.
Περίληψη:
Δυστυχώς, το θέατρο του παραλόγου (στο οποίο η προεκλογική εκστρατεία της Γαλλίας έμοιαζε ως τώρα) δεν δημιουργεί προϋποθέσεις για άσκηση καλής πολιτικής.
Ο Νικολά Σαρκοζί χρησιμοποίησε την πρόσφατη τραγωδία στη χώρα του και τον φόνο του γεννημένου στη Γαλλία 24χρονου Μοχάμεντ Μερά, ενός αυτοαποκαλούμενου μουσουλμάνου ριζοσπάστη - ως μια ευκαιρία να βάλει την προεκλογική εκστρατεία του στην τελική ευθεία. Δείχνοντας απολύτως ως πρόεδρος (δηλαδή όχι ως υποψήφιος), ο Σαρκοζί απάντησε με επισημότητα στην κτηνωδία που άφησε επτά νεκρούς - ήρθη στο ύψος των περιστάσεων, οργανώνοντας μια εθνική τελετή κηδείας. Ωστόσο, κατά τη διάρκεια της κηδείας η οποία μεταδόθηκε ζωντανά, οι άλλοι υποψήφιοι διαγκωνίζονταν για να εμφανιστούν μπροστά στην κάμερα και κατέστη έτσι σαφές το πόσο πολιτική έγινε αυτή η περίοδος πένθους. Ανάγωγο, ίσως, αλλά το σόου έπρεπε να συνεχιστεί.
Φυσικά, η ανικανότητα των υπηρεσιών πληροφοριών της Γαλλίας να εμποδίσουν τις επιθέσεις μπορεί να υπονομεύσει τις επιδόσεις της εθνικής ασφάλειας του Σαρκοζί, αλλά αντισταθμίζοντας αυτό το περιστατικό ενεργοποιήθηκε η χωλαίνουσα προεκλογική εκστρατεία του προέδρου. Οι δημοσκοπήσεις αμέσως έδειξαν βελτίωση της εικόνας του. Με την τολμηρή στάση του σε μια...
στιγμή τραγωδίας, ο Σαρκοζί υπενθύμισε στους Γάλλους ότι είναι ένας υπεύθυνος άνθρωπος και θα μπορούσε να συνεχίσει να είναι έτσι για τα επόμενα πέντε χρόνια, εάν οι πολίτες επιθυμούν σταθερότητα σε ταραγμένους καιρούς. Επίσης, έδειξε στους αντιπάλους του ότι εξακολουθεί να έχει ηγετικό ρόλο και πως μπορεί να δώσει τον ρυθμό στην αντιπαράθεση της προεκλογικής περιόδου.
Πάνω από όλα, αυτή η εκλογή έχει γίνει μια παράξενη πολιτική κωμωδία. Οι βασικοί χαρακτήρες είναι αδύναμοι ακτιβιστές που αντηχούν γνώριμες, χιλιοειπωμένες ατάκες. Οι επανειλημμένες δεσμεύσεις του Σαρκοζί για την «μάχη και την νίκη κατά της ανεργίας» ενώ οι αριθμοί των ανέργων είναι σε άνοδο τον κάνουν να φαίνεται ως ένας κουρασμένος ήρωας. Εν τω μεταξύ, τόσο η ηγέτις του ακροδεξιού Εθνικού Μετώπου, Μαρίν Λεπέν, όσο και ο ακροαριστερός υποψήφιος του αντικαπιταλιστικού κόμματος «Parti de Gauche», Ζαν-Λυκ Μελενσόν, προσελκύουν θυμωμένα, ενεργοποιημένα πλήθη. Ο αντι-ευρωπαϊκός λόγος τους, η φλεγμονώδης ισλαμοφοβία και το αντι-ελίτ ρητορικό συνονθύλευμα απηχεί σε έναν πληθυσμό που βρίσκεται σε αγωνία. Ενώ η ανεργία βρίσκεται σε άνοδο και το δημόσιο έλλειμμα στο 5,2% του ΑΕΠ, ωστόσο, η εκστρατεία έχει σε μεγάλο βαθμό αγνοήσει το λυπηρό ζήτημα της οικονομίας, αν και είναι αναμφισβήτητα η σημαντικότερη πρόκληση που αντιμετωπίζει σήμερα η Γαλλία.
Παρά την αύξηση της δημοτικότητάς του μετά την επίθεση, οι πραγματικές προοπτικές του Σαρκοζί είναι αρκετά χλωμές. Ποτέ στο παρελθόν ένας Γάλλος πρόεδρος που επεδίωκε την επανεκλογή του δεν ήταν τόσο χαμηλά στις δημοσκοπήσεις για τόσο πολύ καιρό. Σύμφωνα με την (κυριακάτικη εφημερίδα) Le Journal du Dimanche, κατά τους τελευταίους 18 μήνες ο Σαρκοζί έχει διατηρήσει την υποστήριξη μόλις του 31% του γαλλικού εκλογικού σώματος. Μέχρι στιγμής, δεν υπάρχει ούτε μία δημοσκόπηση που να προβλέπει τη νίκη του στο δεύτερο γύρο των εκλογών. Η οικονομική κρίση κατέστρεψε την εκστρατεία του το 2007 που είχε στόχο να αυξήσει την αγοραστική δύναμη των καταναλωτών: η αγοραστική δύναμη των καταναλωτών αυξήθηκε μόλις κατά ένα πέμπτο του 1%, αφήνοντας το μεγαλύτερο μέρος της γαλλικής εργατικής τάξης να αισθάνεται εξαθλιωμένο. Φάνηκε κατώτερος έναντι των υποσχέσεών του όπως επίσης και έναντι των σχεδίων του για το μέλλον. Τέσσερις εβδομάδες πριν από την ψηφοφορία, δεν είχε ακόμα γράψει και δημοσιεύσει την πολιτική του πλατφόρμα.
Υποστηρικτές του Σαρκοζί αναθυμούνται τον ενεργητικό υποψήφιο ο οποίος εντυπωσίασε τη χώρα πριν από πέντε χρόνια. Όσοι πίστεψαν στην υπόσχεσή του για μια υπεράνω κριτικής δημοκρατία είναι σοβαρά απογοητευμένοι. Η αύξηση των αμοιβών του κατά 150% την οποία ενέκρινε ο ίδιος για τον εαυτό του, το σκάνδαλο νεποτισμού (ο 22χρονος γιος του Σαρκοζί ονομάστηκε προσωρινά επικεφαλής της περιοχής La Défense του Παρισιού, που φιλοξενεί την πλειονότητα των οικονομικών υπηρεσιών της Γαλλίας) και οι καταγγελίες περί διαφθοράς σχετικά με την εκστρατεία του του 2007, από κοινού, έκαμψαν τον ενθουσιασμό των πιο ένθερμων οπαδών του Σαρκοζί. Σήμερα, το σύνθημα του προέδρου, «Γάλλοι, βοηθήστε με!» (Françaises, Français, aidez-moi!), δίνει την αίσθηση της πολιτικής απελπισίας. Η φράση ανήκει στον Σαρλ Ντε Γκωλ, ο οποίος τη χρησιμοποίησε το 1961, όταν του είχαν δοθεί πλήρεις εξουσίες από την κυβέρνηση για να σταματήσει το πραξικόπημα των στρατηγών στο Αλγέρι. Τώρα η εποχή δεν είναι σαν τότε και το γεγονός αφαιρεί την σοβαρότητα από τις κραυγές του Σαρκοζί.
Από την άλλη πλευρά του πολιτικού φάσματος, ο σοσιαλιστής υποψήφιος και κύριος αντίπαλος του Σαρκοζί, Φρανσουά Ολάντ, δεν μπόρεσε να προχωρήσει πέρα από το σύνθημα «οτιδήποτε άλλο εκτός του Σαρκοζί». Σχεδιάζει να προσλάβει 60.000 εκπαιδευτικούς και να πιέσει για δημόσιες επενδύσεις ώστε να αναζωπυρώσει την οικονομία, αλλά το γεγονός ότι θέλει να επιβάλλει φόρο 75% στις μεγάλες περιουσίες έχει δεχθεί σκληρή κριτική από τον οικονομικό κόσμο, ο οποίος φοβάται ότι οι πλουσιότεροι πολίτες θα εγκαταλείψουν τη χώρα και θα σταματήσουν να επενδύουν στη Γαλλία. Όσο ο Σαρκοζί εκλαμβάνεται ως φίλος των πλουσίων και ισχυρών, ο Ολάντ είναι το ακριβώς αντίθετο.
Πέρα από τη στάση του εναντίων των πολύ πλούσιων, ο Ολάντ διαφέρει και με άλλους τρόπους. Ποτέ δεν έχει καταλάβει μια υπουργική θέση και είναι σχετικά άγνωστος στο εξωτερικό. Εξακολουθεί να πρέπει να κάνει τους ψηφοφόρους να ξεχάσουν ότι είναι ένας νεόκοπος ηγέτης της γαλλικής αριστεράς - πολλοί θεωρούν ότι δεν κάνει κάτι περισσότερο από το να καλύπτει τη θέση του Νομινίκ Στος Καν, ο οποίος παραιτήθηκε από τη θέση του ξαφνικά, αφού κατηγορήθηκε για σεξουαλική κακοποίηση σε Νέα Υόρκη. Το γλυκό ύφος του Ολάντ εμποδίζει τους ψηφοφόρους από κάθε είδους επίδειξη ενθουσιασμού. Παρ' όλα αυτά, όμως, έχει το προβάδισμα στις δημοσκοπήσεις: το περιοδικό Paris Match του δίνει 54%.
Όπως αποδεικνύεται, ο πλησιέστερος αντίπαλος του Ολάντ από τα αριστερά είναι ένας φίλος του: ο Μελενσόν. Ως πρώην υπουργός του Σοσιαλιστικού Κόμματος και τώρα υποψήφιος του Parti de Gauche, ο Μελενσόν ενσωματώνει την αποτυχία του πρώην κόμματός του στην αντιμετώπιση των θεμάτων των εργατών. Η Γαλατική του προσωπικότητα και ο λαϊκός του ήχος υπογραμμίζουν το τεχνοκρατικό ύφος των σοσιαλιστών, ενώ αυτός μιλά στους απλούς ανθρώπους. Καταγγέλλει τα μεγάλα εταιρικά κέρδη και επικρίνει το κλείσιμο των εργοστασίων από τα hedge funds, τα οποία αποκαλεί «τραμπούκους».
Το κωμικοτραγικό μέρος αυτής της υπόθεσης είναι ότι η ρητορική του αντηχεί κούφια όταν έρχεται αντιμέτωπη με τα σκληρά οικονομικά δεδομένα. Ο Μελενσόν ωραιοποιεί την απώλεια επενδύσεων στη Γαλλία και την εδώ και μια δεκαετία βιομηχανική παρακμή της χώρας. Αντ' αυτού, εκφράζει μια απλοϊκή θεώρηση της οικονομικής κρίσης και παρουσιάζει δήθεν «ριζοσπαστικές» λύσεις όπως την απαγόρευση για «δημοσιονομικές απολύσεις» και το ανώτατο όριο για τη μερική και προσωρινή απασχόληση. Υπόσχεται ότι η γαλλική κυβέρνηση θα θέσει βέτο για την τυχόν «μετακόμιση» εργοστασίων στο εξωτερικό. Αφήνοντας κατά μέρος την προφανή ερώτηση για το πώς θα είναι εφικτός ένας τέτοιος νόμος στην πράξη, σαγηνεύει τους πρώην ψηφοφόρους του Κ.Κ. και έρχεται σε αντίθεση με την προφανή παθητικότητα των παραδοσιακών κομμάτων στα οικονομικά θέματα. Ενώ ο Ολάντ ήλπιζε να κερδίσει τις ψήφους της γαλλικής άκρας αριστεράς, βλέπει τώρα να υφαρπάζονται από τον Μελενσόν, ο οποίος έχει κάνει προόδους τις τελευταίες εβδομάδες.
Ο άλλος βασικός χαρακτήρας αυτής της εκλογικής αναμέτρησης είναι η Λεπέν: ανεβαίνει στις δημοσκοπήσεις και τώρα έχει σχεδόν 16% της υποστήριξης της χώρας, σύμφωνα με τις πιο πρόσφατες δημοσκοπήσεις. Η κόρη του ιδρυτή του κόμματός της, έχει ανανεώσει το ακροδεξιό Εθνικό Μέτωπο από την κορφή ως τα νύχια. Το ξανθό παρουσιαστικό της και ο θηλυκός της τόνος σε συνδυασμό με μια πιο λαμπερή ρητορική (τώρα που έχει πάψει τον αντισημιτισμό), έχει απήχηση τόσο στις αγροτικές όσο και στις αστικές εργατικές περιοχές, όπου οι ψηφοφόροι είναι εξοργισμένοι από το δαπανηρό σύστημα κοινωνικής πρόνοιας, που το πληρώνουν αλλά δεν νιώθουν ότι επωφελούνται από αυτό. Αυτοί οι ψηφοφόροι επέλεξαν τον Σαρκοζί το 2007, αλλά τώρα απορρίπτουν τα μέτρα υπέρ της διαφορετικότητας στα οποία επικεντρώθηκε στο πρώτο μέρος της θητείας του και τάσσονται πια υπέρ της Λεπέν.
Οι τρομοκρατικές επιθέσεις εξυπηρέτησαν τα ισλαμοφοβικά επιχειρήματα της Λεπέν. Δεδομένου ότι η Γαλλία ανακαλύπτει ότι ένα από τα παιδιά της έπεσε σε μια δολοφονική τρέλα στο όνομα της τζιχάντ, πολλοί θέλουν να επικεντρωθούν στη θρησκεία του Μερά και την αλγερινή κληρονομιά του παρά να διερευνήσουν την τραγωδία από την πλευρά της ασφάλειας και την κοινωνικής προβληματικής. Μια τέτοια ενδοσκόπηση απαιτεί πράγματι δύσκολες ερωτήσεις για τα τελευταία 30 χρόνια των πολιτικών μετανάστευσης και ένταξης στη Γαλλία, ερωτήσεις που και τα δύο κύρια κόμματα θα πρέπει να απαντήσουν. Αλλά κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει.
Ωστόσο, αυτό που στην αρχή έμοιαζε με μια περίεργη πολιτική κωμωδία -μία εκλογή με απογοητευτικούς υποψηφίους, άξεστους ελιγμούς για να επιτευχθεί δημοσιότητα και ένα πολιτικό περιθώριο που κερδίζει υποστήριξη αλλά ποτέ δεν θα μπορούσε να κερδίσει - δεν είναι πια καθόλου αστείο. Πάνω από όλα, ανεξάρτητα από το ποιος θα κερδίσει τις γαλλικές εκλογές, ο νέος πρόεδρος της Δημοκρατίας θα κληρονομήσει την ηγεσία μιας χώρας που αντιμετωπίζει σοβαρές προκλήσεις, κυρίως οικονομικές. Χωρίς ένα σοβαρό σχέδιο για να μπει η Γαλλία σε μια καλύτερη πορεία, αυτό που κάποτε φαινόταν ως αστείο θα γίνει κάτι περισσότερο από τραγωδία.
Η ESTELLE YOUSSOUFFA είναι παρουσιάστρια ειδήσεων στο TV5 Monde και εργάζεται ως τακτική ανταποκρίτρια για το Al Jazeera English.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου