ΑΠΑΙΤΟΥΝΤΑΙ ΝΕΕΣ ΣΥΜΜΑΧΙΕΣ ΚΑΙ ΠΡΩΤΟΒΟΥΛΙΕΣ ΣΤΗΝ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗ ΜΕΣΟΓΕΙΟ

του Σταύρου Καρκαλέτση *

Το ερώτημα διατυπώνεται συχνά στους διαδρόμους των καθ’ ύλην αρμοδίων υπουργείων, σε Αθήνα και Λευκωσία: «Και αν κάποια στιγμή το Ισραήλ τα ξαναβρεί με την Τουρκία;» Η απάντηση, όπως μας την έδωσαν ισραηλινοί διπλωματικοί κύκλοι, είναι αφοπλιστικά απλή: «Με αυτήν την συγκεκριμένη Τουρκία, δεν υπάρχουν περιθώρια συνεννόησης. Εδώ επιδίδονται τώρα σε κυνήγι μαγισσών, σε βάρος των Ισραηλινών αξιωματικών της επιχείρησης  Μαβί Μαρμαρί. Ακόμη κι αν όμως οι σχέσεις μας με την Τουρκία κάποια στιγμή αποκατασταθούν, οι ελληνοισραηλινές σχέσεις πρέπει να είναι έξω από αυτή τη λογική, έχουν τη δική τους δυναμική και θέλουμε να προχωρούν και να βαθαίνουν».

Υπάρχει  όμως και το σχετικό βάθος: Η ισραηλινή πολιτική εμφανίζει σήμερα δύο τάσεις: Η πλειοψηφία των πολιτικών ελίτ (όπως πχ ο υπουργός άμυνας Εχούντ  Μπάρακ) τάσσεται  υπέρ της ταχείας προώθησης των σχέσεων με Ελλάδα και Κύπρο. Το ίδιο και οι στρατιωτικοί. Αντίθετα, στο χώρο των τεχνοκρατών και διπλωματών, υπάρχει ισχυρό ρεύμα που επιθυμεί την ομαλοποίηση των σχέσεων με την Τουρκία, στην οποία δίνουν προτεραιότητα.

Όπως και να έχει, για το Ισραήλ Ελλάδα και Κύπρος μπορεί να αποδειχθούν φιάλες οξυγόνου από...

τη Δύση, ιδίως αν το Ισλάμ συνεχίζει να ριζοσπαστικοποιεί τις αραβικές μάζες. Ελλάδα και Κύπρος όμως, χρειάζονται κι αυτές το Ισραήλ για μια σε βάθος χρόνου «θάλασσια» εξισορρόπηση της τουρκικής «Hinderland». Eξισορρόπηση που περνά μέσα από τη συμμετοχή των δύο κρατικών υποστάσεων του Ελληνισμού στον έλεγχο της –και ενεργειακά πλέον- πολύτιμης θάλασσας από το Λασίθι και την Κάρπαθο μέχρι την Λεμεσσό  και την πλατφόρμα της Noble.

Δεν χρειάζεται να τονίσουμε πως η εγκατάλειψη του δόγματος του ενιαίου αμυντικού χώρου από την Αθήνα αποδεικνύεται σήμερα καταστροφική. Τα κοιτάσματα φυσικού αερίου που τώρα ανακαλύπτονται, απαιτούν ελλαδική και κυπριακή αεροναυτική παρουσία στην ανατολική Μεσόγειο, προς προστασία τους από τουρκικούς τραμπουκισμούς. Αν το δόγμα είχε υλοποιηθεί και παγιωθεί, η  Ελλάδα θα διεκδικούσε σήμερα ρόλους στην περιοχή, ανάλογους με αυτούς του Ισραήλ, «επιστρέφοντας» στις θάλασσες του Κίμωνα και αποκτώντας ανάλογο γεωστρατηγικό βάρος.

Σε πολιτικό επίπεδο, επειδή στο παρόν οικονομικό αδιέξοδο δεν είναι δυνατή άμεσα ισχυρή ελληνική αποτροπή, απαιτείται μια δυναμική και πολυσχιδής εξωτερική πολιτική υπεράσπισης του ενεργειακού πλούτου Ελλάδας και Κύπρου. Πόσο μάλλον που το ΝΑΤΟ, εμφανέστατα έως σήμερα, απέτυχε διαχρονικά να καλύψει χώρα-μέλος (Ελλάδα), ποντιοπιλατίζοντας ανάμεσα σε Αθήνα και Άγκυρα.
Χρειάζεται επειγόντως η εκπόνηση μιας υψηλής στρατηγικής στην Αθήνα, που θα εργαστεί προς την κατεύθυνση οικοδόμησης συμμαχιών, ακόμη και προς την διαμόρφωση ενός αυτόνομου νέου πλαισίου συλλογικής ασφάλειας καθαρά για την ανατολική Μεσόγειο,  κι ας φαντάζει αυτό στις σημερινές συνθήκες ενδεχομένως δύσκολο. Μέσα από στοχευμένες πολιτικές «βάθους»  και έξυπνες ισορροπίες πρέπει να αξιοποιηθούν από την επόμενη κυβέρνηση στην Αθήνα τα νέα δεδομένα:

-Οι γερμανικές ηγεμονικές  φιλοδοξίες, για ρόλο - αντίβαρο στις ΗΠΑ.
-Η Γαλλία που «επιστρέφει» στην ανατολική Μεσόγειο και ήδη συνεργάζεται αμυντικά με την Κύπρο.
-Οι  ρωσικές επιθυμίες όπως εκφράζονται μέσα από την πρωτοβουλία της Μόσχας για μια νέα, πανευρωπαική αρχιτεκτονική συλλογικής ασφάλειας (με σταθερή πάντα τη ρωσική στήριξη στην Κύπρο εντός ΟΗΕ).
-Οι αμερικανικοί και λοιποί ενεργειακοί κολοσσοί που διεκδικούν μερίδιο στα του φυσικού αερίου και πετρελαίου της ανατολικής Μεσογείου και, προεκτατικά, τα κέντρα εξουσίας στις ΗΠΑ που διατηρούν ισχυρές επιφυλάξεις απέναντι στην νέο-οθωμανική και πάντα αναθεωρητική Τουρκία.
-Και φυσικά η ώθηση στην συμμαχική σχέση Αθήνας-Λευκωσίας-Ισραήλ, και, πέρα από την προσέγγιση των φιλελληνικών κύκλων στην Ιερουσαλήμ,  και κάτι που δεν έχει αρκούντως επισημανθεί: Τα φιλελληνικά αισθήματα της μεγάλης πλειοψηφίας του ισραηλινού λαού.

* Αμυντικός αναλυτής, πρόεδρος ΕΛ.Κ.Ε.Δ.Α.