Όσο είναι καιρός...
Περνᾶ ὁ καιρός καί ἡ οἰκονομική κρίση καλά κρατεῖ. Καί τό χειρότερο εἶναι πού ὁ ἁπλός πολίτης διατελεῖ σέ πλήρη σύγχυση περί τοῦ πρακτέου, ἡ ὁποία ὀφείλεται κυρίως στήν “ἀδυναμία” τῶν
ἁρμοδίων νά μᾶς ἐξηγήσουν γιατί συμβαίνουν ὅλα αὐτά τά πρωτοφανῆ, γιατί περιφρονεῖται τόσο πολύ ἡ κοινή λογική, γιατί δέν προτείνεται οὔτε κἄν σέ θεωρητικό ἐπίπεδο ἕνα σχέδιο ἐξόδου.
Οἱ σκέψεις πού ἀκολουθοῦν ὁπωσδήποτε δέν θά ἀπαιτοῦσαν νά θεωρηθοῦν “σοφία”. Εἶναι ἁπλῶς τό ἀποτέλεσμα τῶν παρατηρήσεων ἑνός μέσου Ἕλληνα καί τῆς χρήσεως αὐτοῦ τοῦ ἁπλοῦ ἀλλά τόσο λυσιτελοῦς ἐργαλείου, τῆς κοινῆς λογικῆς. Αὐτοῦ πού σήμερα τείνει νά ἐκλείψει ἐξ αἰτίας τοῦ καταιγισμοῦ εἰδήσεων (ἔστω καί ἀληθινῶν), δηλώσεων, ἀγόνων ἀντιπαραθέσεων, στήν λαίλαπα τῶν ὁποίων δυστυχῶς ἀρνούμαστε νά ἀντισταθοῦμε.
Α. Ἰσχυρή πρωτογενής παραγωγή. Πρώτη παράμετρος στήν ὁποία θά ἤθελα νά σταθῶ εἶναι ὁ ἁπλούστατος καί θεμελιώδης νόμος τῆς ἰσορροπίας μεταξύ ἐσόδων καί ἐξόδων ἑνός νοικοκυριοῦ, μιᾶς τοπικῆς κοινότητας, ἑνός κράτους. Γιά νά ὑπάρξει ὁποιαδήποτε ἀνάπτυξη πρέπει νά παράγουμε περισσότερα (σέ ποσότητα ἤ σέ ἀντικειμενική ἀξία) ἀπό αὐτά...
πού ξοδεύουμε. Ἡ ἰσχυρή πρωτογενής παραγωγή εἶναι ὁ θεμέλιος λίθος τῆς οἰκονομίας καί προφανῶς καί τῆς ἐξόδου ἀπό την παροῦσα κρίση. Σέ μιά εὐημεροῦσα κοινωνία, ἡ παραγωγή περιλαμβάνει ποικίλα ἀγαθά: ἔργα τέχνης, ἐπιστημονική ἔρευνα, πολιτισμό γενικῶς κλπ. Ἀναφερόμενοι στήν σημερινή κατάσταση, ὁμιλοῦμε κυρίως γιά εἴδη πρώτης ἀνάγκης. Ἄν καί καθ᾿ ὅλα ἐμφανές καί αὐτονόητο, εἶναι χαρακτηριστικό ὅτι τά ἐπαγγέλματα πού σχετίζονται μέ τέτοια εἴδη εἶναι αὐτά πού πλήττονται καί λιγότερο σήμερα.
Ἰδανικό (καί ὄχι ἀνέφικτο θεωρητικά) θά ἦταν νά ἔχει σχεδιαστεῖ κρατικός προγραμματισμός πού νά κατευθύνει τήν πρωτογενῆ παραγωγή καί νά ἐνισχύει μέ κάθε τρόπο τά εἴδη στά ὁποῖα ἔχουμε πλεονέκτημα. Γιά διαφόρους λόγους αὐτό δέν συμβαίνει. Κάθε ἄλλο. Καλεῖται λοιπόν ὁ καθένας μόνος του νά βρεῖ τρόπους συμβολῆς στήν παραγωγή. Ἡ ἔλλειψη αὐτή προγραμματισμοῦ εἶναι ἐν μέρει ἀποτέλεσμα ἀνετοιμότητας καί ξαφνιάσματος τοῦ λαοῦ, καί πιστεύω πώς δέν μπορεῖ νά εἶναι μόνιμη. Ἡ δυναμική τῆς κάθε κοινωνίας καί ἰδιαίτερα τοῦ λαοῦ μας θά προκαλέσει τέτοιες ζυμώσεις καί διεργασίες πού ἀναγκαστικά θά ὁδηγήσει τήν παραγωγή στά ἐπιθυμητά πλαίσια, ἔστω καί πλημμελῶς.
Β. Ἡ κρίση στίς μεγαλουπόλεις. Ἕνα πασιφανές χαρακτηριστικό τῆς κρίσεως εἶναι ὅτι πλήττει προπάντων τίς μεγαλουπόλεις. Στήν ἐπαρχία ὑπάρχουν διέξοδοι, κυρίως στόν εὑρύτερο ἀγροτικό τομέα, πού ὁ Ἀθηναῖος νέος οὔτε κἄν φαντάζεται. Ἐγκλωβισμένος στήν λογική τοῦ μηνιαίου μισθοῦ, ἔστω καί ἄν περικόπτεται, ἔστω καί ἄν συχνά δέν καταβάλλεται, μοιάζει μέ τόν αἰχμάλωτο πού ὀνειρεύεται τήν ἐλευθερία, ἀλλά οἱ βαριές ἀλυσίδες τόν κρατοῦν ἀκινητοποιημένο.
Τό πρόβλημα ἐπιτείνεται ἀπό τήν ἀρρωστημένη νοοτροπία “τοῦ πτυχίου”. “Τόσα χρόνια σπουδῶν νά πᾶνε χαμένα”; “Ἐγώ, πτυχιοῦχος πανεπιστημίου, νά δουλέψω ὡς ἀνειδίκευτος ἐργάτης”; Ἡ ἀνεργία στήν πρωτεύουσα κτύπησε κόκκινο, ἀλλά τί ἐννοοῦμε μέ τόν ὅρο αὐτό; Γιατί εἶναι σχεδόν ἀδύνατο, ἀκόμη καί τήν στιγμή αὐτή, νά βρεῖς Ἕλληνα ἐργάτη γιά χειρωνακτική ἐργασία;
Γ. Ἔρχεται μπόρα. Σοβαρές φωνές ἀπό τόν χῶρο τῶν οἰκονομολόγων προειδοποιοῦν ὅτι τά χειρότερα δέν ἦλθαν ἀκόμη. Ὅτι εἶναι παντελῶς ἀναπόφευκτο (ἴσως καί ἀναγκαῖο) νά φθάσουμε στήν χρεωκοπία, εἴτε τό θέλουμε εἴτε ὄχι. Ὅτι αὐτή μέ τήν σειρά της θά προκαλέσει μιά μεγάλη μπόρα, πού πιθανῶς θά διαρκέσει λίγους μῆνες, μέχρι τό ἔνστικτο τῆς ἐπιβίωσης καί οἱ ἄγραφοι νόμοι τῶν κοινωνικῶν δομῶν νά ὁδηγήσουν σέ μιά ἀνάπτυξη. Καί ἀναρωτιέται ὁ μέσος πολίτης: τί πρέπει νά κάνω;
Δ. Ἐφαρμοσμένη πρακτική. Ὁ γράφων διενέργησε μιά μικρή ἀνεπίσημη ἔρευνα σέ χωριά τῆς Β. Εὐβοίας. Τό δεῖγμα περιελάμβανε πληθυσμούς πού ὑπέφεραν ἀπό ὑψηλή ἀνεργία πολύ πρίν τήν οἰκονομική κρίση. Τό ἐρώτημα τῆς ἔρευνας ἦταν ἁπλό: Πῶς ζούσατε; Πῶς ζεῖτε; Γιά τούς πληθυσμούς αὐτούς ἀπεδείχθη πώς πολύ λίγα ἔχουν ἀλλάξει τήν τελευταία 3ετία. Γι᾿ αὐτό στήν πορεία τό ἐρώτημα ἁπλουστεύθηκε ἀκόμη περισσότερο: Πῶς ζούσατε;
Τό πόρισμα ἐν ὀλίγοις ἦταν τό ἑξῆς: ἐνασχόληση μέ τήν γῆ καί τήν κτηνοτροφία, καί, ὅταν προκύψει, ἀπό κανένα μεροκάματο. Ὁ καθένας παράγει ὅ,τι μπορεῖ γιά νά καλύψει τίς δικές του ἀνάγκες (ζαρζαβατικά, σιτάρι, λάδι, αὐγά, γάλα, τυρί, κρέας κλπ) καί ἀνταλλάσσει μέ τούς συντοπίτες του τά περισσευούμενα καί ἐλλείποντα, συνήθως χωρίς αὐστηρή καταμέτρηση ποσότητος καί κόστους.
Ε. Ἔκκληση πρός τούς Ἀθηναίους. Μεριμνήσατε ὅσο εἶναι καιρός. Πάρτε μιά γενναία ἀπόφαση καί ἀποδράστε. Ἄν διαθέτετε κάπου ἕνα κομματάκι γῆς ξεκινῆστε νά τό ἀξιοποιεῖτε (μέ προσωπική ἐργασία κατά τό δυνατόν), ἀνακτώντας σιγά-σιγά τήν ἀπωλεσθεῖσα ἐμπειρία τῶν τελευταίων δεκαετιῶν. Συγκροτῆστε τήν αὐτοάμυνά σας τώρα πού ἀκόμη ἐλέγχετε κάπως τήν ἐπιβίωσή σας καί ὄχι ὅταν ὁ βρόχος ἤδη θά σᾶς περισφίγγει. Ἐξασφαλίστε τήν ἀξιοπρεπῆ ἐπιβίωσή σας κατά τήν διάρκεια τῆς μπόρας ἐκείνης. Ἐλευθερῶστε θέσεις ἐργασίας πού τελικά ἐσᾶς ἐγκλωβίζουν καί ἄλλους (πού δέν ἔχουν τήν δυνατότητα ἤ τά κότσια νά πάρουν τήν ἴδια ἀπόφαση) θά σώσουν. Κερδίστε σέ ποιότητα ζωῆς ἀλλά καί σέ κόστος. Ἀκόμη καί ἄν ἔχετε προλάβει νά σηκώσετε τά εὐρώ σας ἀπό τήν τράπεζα, θά ἔλθει ἡ ὥρα πού θά πέσετε θύματα ἐκβιασμοῦ. Εἶναι μόνο θέμα ἀπόφασης. Πάρτε την ὅσο εἶναι καιρός!
πηγή
Περνᾶ ὁ καιρός καί ἡ οἰκονομική κρίση καλά κρατεῖ. Καί τό χειρότερο εἶναι πού ὁ ἁπλός πολίτης διατελεῖ σέ πλήρη σύγχυση περί τοῦ πρακτέου, ἡ ὁποία ὀφείλεται κυρίως στήν “ἀδυναμία” τῶν ἁρμοδίων νά μᾶς ἐξηγήσουν γιατί συμβαίνουν ὅλα αὐτά τά πρωτοφανῆ, γιατί περιφρονεῖται τόσο πολύ ἡ κοινή λογική, γιατί δέν προτείνεται οὔτε κἄν σέ θεωρητικό ἐπίπεδο ἕνα σχέδιο ἐξόδου.
Οἱ σκέψεις πού ἀκολουθοῦν ὁπωσδήποτε δέν θά ἀπαιτοῦσαν νά θεωρηθοῦν “σοφία”. Εἶναι ἁπλῶς τό ἀποτέλεσμα τῶν παρατηρήσεων ἑνός μέσου Ἕλληνα καί τῆς χρήσεως αὐτοῦ τοῦ ἁπλοῦ ἀλλά τόσο λυσιτελοῦς ἐργαλείου, τῆς κοινῆς λογικῆς. Αὐτοῦ πού σήμερα τείνει νά ἐκλείψει ἐξ αἰτίας τοῦ καταιγισμοῦ εἰδήσεων (ἔστω καί ἀληθινῶν), δηλώσεων, ἀγόνων ἀντιπαραθέσεων, στήν λαίλαπα τῶν ὁποίων δυστυχῶς ἀρνούμαστε νά ἀντισταθοῦμε.
Α. Ἰσχυρή πρωτογενής παραγωγή. Πρώτη παράμετρος στήν ὁποία θά ἤθελα νά σταθῶ εἶναι ὁ ἁπλούστατος καί θεμελιώδης νόμος τῆς ἰσορροπίας μεταξύ ἐσόδων καί ἐξόδων ἑνός νοικοκυριοῦ, μιᾶς τοπικῆς κοινότητας, ἑνός κράτους. Γιά νά ὑπάρξει ὁποιαδήποτε ἀνάπτυξη πρέπει νά παράγουμε περισσότερα (σέ ποσότητα ἤ σέ ἀντικειμενική ἀξία) ἀπό αὐτά...
πού ξοδεύουμε. Ἡ ἰσχυρή πρωτογενής παραγωγή εἶναι ὁ θεμέλιος λίθος τῆς οἰκονομίας καί προφανῶς καί τῆς ἐξόδου ἀπό την παροῦσα κρίση. Σέ μιά εὐημεροῦσα κοινωνία, ἡ παραγωγή περιλαμβάνει ποικίλα ἀγαθά: ἔργα τέχνης, ἐπιστημονική ἔρευνα, πολιτισμό γενικῶς κλπ. Ἀναφερόμενοι στήν σημερινή κατάσταση, ὁμιλοῦμε κυρίως γιά εἴδη πρώτης ἀνάγκης. Ἄν καί καθ᾿ ὅλα ἐμφανές καί αὐτονόητο, εἶναι χαρακτηριστικό ὅτι τά ἐπαγγέλματα πού σχετίζονται μέ τέτοια εἴδη εἶναι αὐτά πού πλήττονται καί λιγότερο σήμερα.
Ἰδανικό (καί ὄχι ἀνέφικτο θεωρητικά) θά ἦταν νά ἔχει σχεδιαστεῖ κρατικός προγραμματισμός πού νά κατευθύνει τήν πρωτογενῆ παραγωγή καί νά ἐνισχύει μέ κάθε τρόπο τά εἴδη στά ὁποῖα ἔχουμε πλεονέκτημα. Γιά διαφόρους λόγους αὐτό δέν συμβαίνει. Κάθε ἄλλο. Καλεῖται λοιπόν ὁ καθένας μόνος του νά βρεῖ τρόπους συμβολῆς στήν παραγωγή. Ἡ ἔλλειψη αὐτή προγραμματισμοῦ εἶναι ἐν μέρει ἀποτέλεσμα ἀνετοιμότητας καί ξαφνιάσματος τοῦ λαοῦ, καί πιστεύω πώς δέν μπορεῖ νά εἶναι μόνιμη. Ἡ δυναμική τῆς κάθε κοινωνίας καί ἰδιαίτερα τοῦ λαοῦ μας θά προκαλέσει τέτοιες ζυμώσεις καί διεργασίες πού ἀναγκαστικά θά ὁδηγήσει τήν παραγωγή στά ἐπιθυμητά πλαίσια, ἔστω καί πλημμελῶς.
Β. Ἡ κρίση στίς μεγαλουπόλεις. Ἕνα πασιφανές χαρακτηριστικό τῆς κρίσεως εἶναι ὅτι πλήττει προπάντων τίς μεγαλουπόλεις. Στήν ἐπαρχία ὑπάρχουν διέξοδοι, κυρίως στόν εὑρύτερο ἀγροτικό τομέα, πού ὁ Ἀθηναῖος νέος οὔτε κἄν φαντάζεται. Ἐγκλωβισμένος στήν λογική τοῦ μηνιαίου μισθοῦ, ἔστω καί ἄν περικόπτεται, ἔστω καί ἄν συχνά δέν καταβάλλεται, μοιάζει μέ τόν αἰχμάλωτο πού ὀνειρεύεται τήν ἐλευθερία, ἀλλά οἱ βαριές ἀλυσίδες τόν κρατοῦν ἀκινητοποιημένο.
Τό πρόβλημα ἐπιτείνεται ἀπό τήν ἀρρωστημένη νοοτροπία “τοῦ πτυχίου”. “Τόσα χρόνια σπουδῶν νά πᾶνε χαμένα”; “Ἐγώ, πτυχιοῦχος πανεπιστημίου, νά δουλέψω ὡς ἀνειδίκευτος ἐργάτης”; Ἡ ἀνεργία στήν πρωτεύουσα κτύπησε κόκκινο, ἀλλά τί ἐννοοῦμε μέ τόν ὅρο αὐτό; Γιατί εἶναι σχεδόν ἀδύνατο, ἀκόμη καί τήν στιγμή αὐτή, νά βρεῖς Ἕλληνα ἐργάτη γιά χειρωνακτική ἐργασία;
Γ. Ἔρχεται μπόρα. Σοβαρές φωνές ἀπό τόν χῶρο τῶν οἰκονομολόγων προειδοποιοῦν ὅτι τά χειρότερα δέν ἦλθαν ἀκόμη. Ὅτι εἶναι παντελῶς ἀναπόφευκτο (ἴσως καί ἀναγκαῖο) νά φθάσουμε στήν χρεωκοπία, εἴτε τό θέλουμε εἴτε ὄχι. Ὅτι αὐτή μέ τήν σειρά της θά προκαλέσει μιά μεγάλη μπόρα, πού πιθανῶς θά διαρκέσει λίγους μῆνες, μέχρι τό ἔνστικτο τῆς ἐπιβίωσης καί οἱ ἄγραφοι νόμοι τῶν κοινωνικῶν δομῶν νά ὁδηγήσουν σέ μιά ἀνάπτυξη. Καί ἀναρωτιέται ὁ μέσος πολίτης: τί πρέπει νά κάνω;
Δ. Ἐφαρμοσμένη πρακτική. Ὁ γράφων διενέργησε μιά μικρή ἀνεπίσημη ἔρευνα σέ χωριά τῆς Β. Εὐβοίας. Τό δεῖγμα περιελάμβανε πληθυσμούς πού ὑπέφεραν ἀπό ὑψηλή ἀνεργία πολύ πρίν τήν οἰκονομική κρίση. Τό ἐρώτημα τῆς ἔρευνας ἦταν ἁπλό: Πῶς ζούσατε; Πῶς ζεῖτε; Γιά τούς πληθυσμούς αὐτούς ἀπεδείχθη πώς πολύ λίγα ἔχουν ἀλλάξει τήν τελευταία 3ετία. Γι᾿ αὐτό στήν πορεία τό ἐρώτημα ἁπλουστεύθηκε ἀκόμη περισσότερο: Πῶς ζούσατε;
Τό πόρισμα ἐν ὀλίγοις ἦταν τό ἑξῆς: ἐνασχόληση μέ τήν γῆ καί τήν κτηνοτροφία, καί, ὅταν προκύψει, ἀπό κανένα μεροκάματο. Ὁ καθένας παράγει ὅ,τι μπορεῖ γιά νά καλύψει τίς δικές του ἀνάγκες (ζαρζαβατικά, σιτάρι, λάδι, αὐγά, γάλα, τυρί, κρέας κλπ) καί ἀνταλλάσσει μέ τούς συντοπίτες του τά περισσευούμενα καί ἐλλείποντα, συνήθως χωρίς αὐστηρή καταμέτρηση ποσότητος καί κόστους.
Ε. Ἔκκληση πρός τούς Ἀθηναίους. Μεριμνήσατε ὅσο εἶναι καιρός. Πάρτε μιά γενναία ἀπόφαση καί ἀποδράστε. Ἄν διαθέτετε κάπου ἕνα κομματάκι γῆς ξεκινῆστε νά τό ἀξιοποιεῖτε (μέ προσωπική ἐργασία κατά τό δυνατόν), ἀνακτώντας σιγά-σιγά τήν ἀπωλεσθεῖσα ἐμπειρία τῶν τελευταίων δεκαετιῶν. Συγκροτῆστε τήν αὐτοάμυνά σας τώρα πού ἀκόμη ἐλέγχετε κάπως τήν ἐπιβίωσή σας καί ὄχι ὅταν ὁ βρόχος ἤδη θά σᾶς περισφίγγει. Ἐξασφαλίστε τήν ἀξιοπρεπῆ ἐπιβίωσή σας κατά τήν διάρκεια τῆς μπόρας ἐκείνης. Ἐλευθερῶστε θέσεις ἐργασίας πού τελικά ἐσᾶς ἐγκλωβίζουν καί ἄλλους (πού δέν ἔχουν τήν δυνατότητα ἤ τά κότσια νά πάρουν τήν ἴδια ἀπόφαση) θά σώσουν. Κερδίστε σέ ποιότητα ζωῆς ἀλλά καί σέ κόστος. Ἀκόμη καί ἄν ἔχετε προλάβει νά σηκώσετε τά εὐρώ σας ἀπό τήν τράπεζα, θά ἔλθει ἡ ὥρα πού θά πέσετε θύματα ἐκβιασμοῦ. Εἶναι μόνο θέμα ἀπόφασης. Πάρτε την ὅσο εἶναι καιρός!
πηγή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου