του Θανάση Μαυρίδη
Ποια είναι σήμερα η αξία της αγωνίας ενός ανέργου της εποχής του Τρικούπη; Έχει αξία μόνο για μία συγκεκριμένη στιγμή, εκείνη που βίωσε ο ίδιος και οι άμεσα εξαρτώμενοι από εκείνον. Για τις μελλοντικές γενιές η αξία μετατοπίζεται σε γεγονότα ευρύτερου ενδιαφέροντος. Όπως το γεγονός ότι εξακολουθεί και υπάρχει ακόμη Ελλάδα...
Δεν ξέρουμε τι θα λένε οι άνθρωποι σε εκατό χρόνια για μας. Ούτε πως θα έχουν διαμορφωθεί τότε τα πράγματα. Αν θα υπάρχει Ευρώπη με την μορφή της ΕΕ και τι θέση θα έχει στον κόσμο ή τι ακριβώς θα συμβαίνει τότε με την Ελλάδα. Αν θα υπάρχει ή αν θα έχει απορροφηθεί από μία Ομοσπονδία ή ακόμη και αν αυτή η κρίση που ζούμε σήμερα θα έχει αλλάξει και με τι τρόπο την μελλοντική της μοίρα. Μπορούμε, όμως, να κάνουμε ορισμένες επισημάνσεις σε σχέση με τις συνθήκες που επικρατούσαν επί Τρικούπη και σε αυτές που επικρατούν σήμερα.
Πιστεύω ότι η πιο σημαντική διαφορά έχει να κάνει με όσα οι άνθρωποι ήσαν τότε διατεθειμένοι να χάσουν για έναν ανώτερο σκοπό. Σήμερα υπερτερεί το ατομικό συμφέρον, δεν υπάρχει στην πραγματικότητα αυτό που ονομάζουμε εθνικό συμφέρον. Ή καλύτερα, οι άνθρωποι είναι διατεθειμένοι να το θυσιάσουν εύκολα, αρκεί να μην χάσουν την
βολή τους. Για να υπερασπιστούν το αυστηρά προσωπικό τους συμφέρον. Τον περασμένο αιώνα οι παππούδες των παππούδων μας πέρασαν επί σειρά ετών στα πεδία των μαχών για να υπερασπιστούν την πατρίδα, την οικογένεια, την αξιοπρέπειά τους. Εμείς θα κάναμε σήμερα κάτι ανάλογο;
Ο άνεργος της εποχής του Τρικούπη πεινούσε το ίδιο με τον σημερινό άνεργο. Εμείς, όμως, σήμερα, δεν μπορούμε να χρεώσουμε σε εκείνη την κοινωνία τον αφανισμό της πατρίδας. Η Ελλάδα είχε τότε ένα όραμα ή καλύτερα την δυνατότητα να γεννάει κάθε φορά οράματα. Να δημιουργεί εθνικούς στόχους. Ανεξάρτητα από το αν αυτοί ήσαν σωστοί ή όχι.
Από την άλλη πλευρά η Ευρώπη εκείνης της περιόδου ήταν πιο πλούσια και πιο ισχυρή πολιτικά από την σημερινή. Εκμεταλλευότανε οικονομικά όλο τον υπόλοιπο πλανήτη κι αυτό δημιουργούσε αρκετό απόθεμα για να πληρωθούν όλα τα πιθανά λάθη. Κι η αλήθεια είναι ότι έγιναν πολλά τέτοια. Αλλά είπαμε, υπήρχε απόθεμα, υπήρχε κληρονομιά. Μπορεί να ήταν βγαλμένα με απάνθρωπο τρόπο, μπορεί να σφαγιάστηκαν χιλιάδες για να απολαμβάνει τα αγαθά του ο Ευρωπαίος, αλλά αυτό δεν ενδιέφερε στα σοβαρά κάποιον...
Το να ζει κανείς στην Ευρώπη του περασμένου αιώνα έμοιαζε σαν να ζούσε σε ένα συνεχώς ανοδικό χρηματιστήριο. Ακόμη και έπειτα από μια σημαντικό λάθος, τα συνολικά κέρδη της αγοράς θα διέγραφαν στην πράξη τις συνέπειες του λάθους. Μπορεί, λοιπόν, η Ελλάδα να αντιμετώπισε πολέμους, καταστροφές, αλλά στο τέλος ζούσε σε ένα πλούσιο χωριό. Μπορεί η ίδια να μην είχε αποικίες στο παρελθόν, αλλά και τα κοινοτικά πακέτα δεν θα υπήρχαν αν οι μεγάλες χώρες της Ευρώπης δεν είχαν ξεζουμίσει τον τρίτο κόσμο.
Σήμερα η Ευρώπη έχει ξεπεραστεί από τις χτεσινές της αποικίες. Από πρωταγωνιστής κινδυνεύει να γίνει κομπάρσος. Η ΕΕ ήταν η απάντηση σε αυτή την αναπόφευκτη εξέλιξη. Θεωρητικά. Διότι η πράξη αποδεικνύει ότι πρόκειται για ένα εξαιρετικά δύσκολο εγχείρημα. Η ουσία είναι ότι πέρα από την κρίση αυτή καθαυτή οι ευρωπαίοι έχουν να αντιμετωπίσουν και θέματα ταυτότητας και προσανατολισμού. Το ίδιο φυσικά ισχύει και για τους Έλληνες, οι οποίοι τα τελευταία χρόνια πίστεψαν ότι η είσοδός μας στην ΕΕ θα μας έλυνε ένα σωρό προβλήματα που μας ταλαιπωρούσαν επί δεκαετίες, αν όχι για αιώνες...
Αυτά τα οποία ρισκάρουμε σήμερα δεν είναι αν ο κατώτερος μισθός θα είναι στα 400 ή στα 600 ευρώ. Αλλά αν θα υπάρχουμε αύριο. Για την θέση μας στον κόσμο. Έναν κόσμο περισσότερο ανταγωνιστικό και επικίνδυνο για μας από οποιαδήποτε άλλη φορά στο παρελθόν.
Ποια είναι σήμερα η αξία της αγωνίας ενός ανέργου της εποχής του Τρικούπη; Έχει αξία μόνο για μία συγκεκριμένη στιγμή, εκείνη που βίωσε ο ίδιος και οι άμεσα εξαρτώμενοι από εκείνον. Για τις μελλοντικές γενιές η αξία μετατοπίζεται σε γεγονότα ευρύτερου ενδιαφέροντος. Όπως το γεγονός ότι εξακολουθεί και υπάρχει ακόμη Ελλάδα...
Δεν ξέρουμε τι θα λένε οι άνθρωποι σε εκατό χρόνια για μας. Ούτε πως θα έχουν διαμορφωθεί τότε τα πράγματα. Αν θα υπάρχει Ευρώπη με την μορφή της ΕΕ και τι θέση θα έχει στον κόσμο ή τι ακριβώς θα συμβαίνει τότε με την Ελλάδα. Αν θα υπάρχει ή αν θα έχει απορροφηθεί από μία Ομοσπονδία ή ακόμη και αν αυτή η κρίση που ζούμε σήμερα θα έχει αλλάξει και με τι τρόπο την μελλοντική της μοίρα. Μπορούμε, όμως, να κάνουμε ορισμένες επισημάνσεις σε σχέση με τις συνθήκες που επικρατούσαν επί Τρικούπη και σε αυτές που επικρατούν σήμερα.
Πιστεύω ότι η πιο σημαντική διαφορά έχει να κάνει με όσα οι άνθρωποι ήσαν τότε διατεθειμένοι να χάσουν για έναν ανώτερο σκοπό. Σήμερα υπερτερεί το ατομικό συμφέρον, δεν υπάρχει στην πραγματικότητα αυτό που ονομάζουμε εθνικό συμφέρον. Ή καλύτερα, οι άνθρωποι είναι διατεθειμένοι να το θυσιάσουν εύκολα, αρκεί να μην χάσουν την
βολή τους. Για να υπερασπιστούν το αυστηρά προσωπικό τους συμφέρον. Τον περασμένο αιώνα οι παππούδες των παππούδων μας πέρασαν επί σειρά ετών στα πεδία των μαχών για να υπερασπιστούν την πατρίδα, την οικογένεια, την αξιοπρέπειά τους. Εμείς θα κάναμε σήμερα κάτι ανάλογο;
Ο άνεργος της εποχής του Τρικούπη πεινούσε το ίδιο με τον σημερινό άνεργο. Εμείς, όμως, σήμερα, δεν μπορούμε να χρεώσουμε σε εκείνη την κοινωνία τον αφανισμό της πατρίδας. Η Ελλάδα είχε τότε ένα όραμα ή καλύτερα την δυνατότητα να γεννάει κάθε φορά οράματα. Να δημιουργεί εθνικούς στόχους. Ανεξάρτητα από το αν αυτοί ήσαν σωστοί ή όχι.
Από την άλλη πλευρά η Ευρώπη εκείνης της περιόδου ήταν πιο πλούσια και πιο ισχυρή πολιτικά από την σημερινή. Εκμεταλλευότανε οικονομικά όλο τον υπόλοιπο πλανήτη κι αυτό δημιουργούσε αρκετό απόθεμα για να πληρωθούν όλα τα πιθανά λάθη. Κι η αλήθεια είναι ότι έγιναν πολλά τέτοια. Αλλά είπαμε, υπήρχε απόθεμα, υπήρχε κληρονομιά. Μπορεί να ήταν βγαλμένα με απάνθρωπο τρόπο, μπορεί να σφαγιάστηκαν χιλιάδες για να απολαμβάνει τα αγαθά του ο Ευρωπαίος, αλλά αυτό δεν ενδιέφερε στα σοβαρά κάποιον...
Το να ζει κανείς στην Ευρώπη του περασμένου αιώνα έμοιαζε σαν να ζούσε σε ένα συνεχώς ανοδικό χρηματιστήριο. Ακόμη και έπειτα από μια σημαντικό λάθος, τα συνολικά κέρδη της αγοράς θα διέγραφαν στην πράξη τις συνέπειες του λάθους. Μπορεί, λοιπόν, η Ελλάδα να αντιμετώπισε πολέμους, καταστροφές, αλλά στο τέλος ζούσε σε ένα πλούσιο χωριό. Μπορεί η ίδια να μην είχε αποικίες στο παρελθόν, αλλά και τα κοινοτικά πακέτα δεν θα υπήρχαν αν οι μεγάλες χώρες της Ευρώπης δεν είχαν ξεζουμίσει τον τρίτο κόσμο.
Σήμερα η Ευρώπη έχει ξεπεραστεί από τις χτεσινές της αποικίες. Από πρωταγωνιστής κινδυνεύει να γίνει κομπάρσος. Η ΕΕ ήταν η απάντηση σε αυτή την αναπόφευκτη εξέλιξη. Θεωρητικά. Διότι η πράξη αποδεικνύει ότι πρόκειται για ένα εξαιρετικά δύσκολο εγχείρημα. Η ουσία είναι ότι πέρα από την κρίση αυτή καθαυτή οι ευρωπαίοι έχουν να αντιμετωπίσουν και θέματα ταυτότητας και προσανατολισμού. Το ίδιο φυσικά ισχύει και για τους Έλληνες, οι οποίοι τα τελευταία χρόνια πίστεψαν ότι η είσοδός μας στην ΕΕ θα μας έλυνε ένα σωρό προβλήματα που μας ταλαιπωρούσαν επί δεκαετίες, αν όχι για αιώνες...
Αυτά τα οποία ρισκάρουμε σήμερα δεν είναι αν ο κατώτερος μισθός θα είναι στα 400 ή στα 600 ευρώ. Αλλά αν θα υπάρχουμε αύριο. Για την θέση μας στον κόσμο. Έναν κόσμο περισσότερο ανταγωνιστικό και επικίνδυνο για μας από οποιαδήποτε άλλη φορά στο παρελθόν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου