Tου Paul Krugman
The New York Times
Τον περασμένο Σεπτέμβριο ένα κινεζικό αλιευτικό συγκρούστηκε σε ιαπωνικά ύδατα με δύο σκάφη της ιαπωνικής ακτοφυλακής. Η Ιαπωνία συνέλαβε τον καπετάνιο του αλιευτικού. Η αντίδραση της Κίνας ήταν να αποκόψει την Ιαπωνία από την πρόσβαση σε ζωτικές πρώτες ύλες. Η Κίνα αντιπροσωπεύει περί το 97% της παγκόσμιας προσφοράς σε σπάνιες γαίες, δηλαδή μέταλλα που είναι απολύτως καίρια για την παραγωγή πολλών προϊόντων υψηλής τεχνολογίας, συμπεριλαμβανομένου και του στρατιωτικού εξοπλισμού. Κατά τη γνώμη μου, η ιστορία αυτή σκιαγραφεί την ανικανότητα των ιθυνόντων στις ΗΠΑ και εμφανίζει μια κινεζική κυβέρνηση επικινδύνως επιρρεπή στην πρόκληση οικονομικού πολέμου με την ελάχιστη αφορμή.
Οι σπάνιες γαίες παίζουν καίριο ρόλο σε ένα φάσμα εφαρμογών, από τα υβριδικά οχήματα μέχρι τις οπτικές ίνες. Μέχρι τα μέσα της δεκαετίας του 1980, οι ΗΠΑ δέσποζαν στον τομέα αυτόν, αλλά στη συνέχεια κυριάρχησε η Κίνα. Η Κίνα έχει περί το 1/3 των παγκόσμιων αποθεμάτων σπάνιων γαιών. Σε συνδυασμό με το χαμηλό κόστος εξόρυξης και επεξεργασίας, χάρη στους χαμηλούς μισθούς και στην έλλειψη σεβασμού στο περιβάλλον, η σχετική αφθονία διευκόλυνε την Κίνα να υπερκεράσει την αμερικανική βιομηχανία. Γιατί κανείς δεν προειδοποίησε γι’ αυτό που συνέβαινε τουλάχιστον επικαλούμενος ζητήματα εθνικής ασφαλείας. Το 2003, όταν θα θυμάστε πως η κυβέρνηση θεωρούσε τα πάντα θέμα εθνικής ασφαλείας, οι Κινέζοι κυριολεκτικώς πακετάρισαν όλο τον εξοπλισμό σε μια εγκατάσταση αμερικανικής παραγωγής και τον μετέφεραν στην Κίνα. Το αποτέλεσμα ήταν ένα μονοπώλιο που η Κίνα είναι πρόθυμη να εκμεταλλευθεί εις το έπακρον. Προσφάτως η Ένωση Εργαζομένων στα Χαλυβουργεία υπέβαλε καταγγελία εναντίον της κινεζικής πρακτικής, αναλαμβάνοντας πρωτοβουλία όταν οι αμερικανικές επιχειρήσεις δεν το αποτολμούν επειδή φοβούνται την εκδίκηση της Κίνας. Ακολούθησε το συμβάν με το αλιευτικό. Οι περιορισμοί που επιβάλλει η Κίνα στις εξαγωγές σπάνιων γαιών παραβίαζαν ήδη τις συμφωνίες που είχε συνάψει η Κίνα προτού προσχωρήσει στον Παγκόσμιο Οργανισμό Εμπορίου.
Αλλά το εμπάργκο στις εξαγωγές σπάνιων γαιών στην Ιαπωνία ήταν μια πιο απροκάλυπτη παραβίαση του διεθνούς εμπορικού δικαίου. Οι Κινέζοι αξιωματούχοι προσέβαλαν την νοημοσύνη μας, ισχυριζόμενοι ότι δεν υπήρχε επίσημο εμπάργκο. Ποια διδάγματα αντλούμε από το συμβάν; Πρώτον και προφανές, ότι ο κόσμος πρέπει να βρει εναλλακτικούς πόρους άντλησης αυτών των πρώτων υλών. Υπάρχουν αποθέματα σπάνιων γαιών στις ΗΠΑ και αλλού. Η ανάπτυξή τους, όμως, και η ανέγερση εγκαταστάσεων για την επεξεργασία των πρώτων υλών θα χρειαστούν χρόνο και οικονομική στήριξη. Δεύτερον, ότι η αντίδραση της Κίνας απλώς ενισχύει τις ενδείξεις ότι η νέα οικονομική υπερδύναμη δεν είναι διατεθειμένη να αναλάβει τις ευθύνες που συνοδεύουν το καθεστώς αυτό. Μεγάλες οικονομικές δυνάμεις συνειδητοποιούν πως διακυβεύονται πολλά συμφέροντά τους και διστάζουν να καταφύγουν σε οικονομικό πόλεμο ακόμη και όταν αντιμετωπίζουν εξόφθαλμες προκλήσεις. Το καταμαρτυρεί και ο φοβικός τρόπος με τον οποίο αντιμετωπίζουν την πολιτική συναλλαγματικής ισοτιμίας της Κίνας. Αν συνδυάσουμε την υπόθεση των σπάνιων γαιών με τη συμπεριφορά της Κίνας σε άλλα μέτωπα, τις κρατικές επιδοτήσεις που βοηθούν επιχειρήσεις να αποσπάσουν συμβόλαια και προπαντός την πολιτική συναλλαγματικών ισοτιμιών, τότε έχουμε μια οικονομική υπερδύναμη παρία, απρόθυμη να τηρήσει τους κανόνες. Και το ερώτημα είναι, τι κάνουμε όλοι οι υπόλοιποι.
geopolitics
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου