Τι είναι ο Ισπανικός Φαλαγγιτισμός

Ιούλιος Έβολα

Ενώ οι φάσεις του Ισπανικού Εμφυλίου παρακολουθούνται από όλους με έντονο ενδιαφέρον, δίνεται λιγότερη προσοχή στις ακριβείς ιδέες που ενεπνέουν την εξέγερση των Ισπανικών εθνικών δυνάμεων ενάντια στον κομμουνισμό: ίσως διότι πολλοί πιστεύουν πως στις επαναστάσεις, η θετική ιδεολογική φάση αναπτύσσεται πάντοτε σε ένα μεταγενέστερο στάδιο.

Δεν είμαστε αυτής της απόψεως. Πιστεύουμε πως ο καλύτερος στρατιώτης είναι αυτός που πολεμά έχοντας ακριβή επίγνωση του σκοπού του και ότι οι ιδέες – ακόμη και αν είναι περισσότερο ενδόμυχες και ασαφώς αντιληπτές, παρά καθαρώς σχηματισμένες - είναι η ουσιαστική πραγματικότητα σε κάθε γνησίως σημαντική ιστορική αναταραχή. Για αυτό είμαστε ευγνώμονες προς τον Αλμπέρτο Λουτσίνι, διότι μας ενημέρωσε σχετικώς με το ιδεολογικό πρόγραμμα ενός εκ...
των πρωτευόντων Ισπανικών εθνικιστικών κινημάτων, της ονομαζόμενης «Ισπανικής Φάλαγγος», καθιστώντας τους όρους του ζωντανούς μέσω της εφευρετικότητος και ενός πραγματικά εκπληκτικού ύφους· θα τολμούσαμε να πούμε σχεδόν νεκρομαντικού, μέσω της ζωντάνιας, της ακρίβειας και του ευχάριστου αυτοσχεδιασμού (Il Falangisti Spagnioli, Μπελτράμι, Φλωρεντία 1936). Ασχολείται με μία γενική διακήρυξη πολιτικής πίστεως, η σχηματοποίηση της οποίας φαίνεται να οφείλεται στον Χοσέ Αντόνιο Πρίμο ντε Ριβέρα ή στον συγγραφέα Χιμένεθ Καμπαλέρο. Το πρόγραμμα, μέσω του πλούτου του πνευματικού περιεχομένου, σχεδόν μας εξέπληξε, τόσο, ώστε να το θεωρήσουμε κατάλληλο για να αναφερθεί στο Ιταλικό κοινό, εκφράζοντας εν συντομία το νόημά του.

Σημείο Πρώτο. Ούτε η γλωσσική, ούτε η εθνική, ούτε η εδαφική ενότητα θεωρούνται επαρκείς για να δώσουν στην ιδέα του έθνους το πραγματικό της περιεχόμενο. « Ένα έθνος είναι μία προκαθορισμένη κοσμική ενότητα». Αυτή, υποστηρίζει, είναι και η περίπτωση της Ισπανίας: μία ενότητα, ένα πεπρωμένο, «μία οντότητα που υπάρχει πέρα από κάθε πρόσωπο, τάξη ή κοινότητα στην οποία πραγματώνεται», όχι μόνο, αλλά πολύ περισσότερο υπεράνω «της συνολικής ποσότητος που προκύπτει από τη συνάθροισή τους». Το οποίο σημαίνει πως πρόκειται για την πνευματική και υπερβατική ιδέα του έθνους, αντιτασσόμενη σε κάθε κοινότητα – της αριστεράς ή της δεξιάς – και σε κάθε μηχανοκρατία. Μία αληθινή οντότητα εκ της τέλειας αλήθειας της, μία ζώσα και κυρίαρχη πραγματικότητα, η Ισπανία τείνει, συνεπακόλουθα, προς τον δικό της σαφή προορισμό. Υπό αυτήν τη έννοια μιλούν όχι μόνο για «μία πλήρη επιστροφή στην παγκόσμια πνευματική συνεργασία», αλλά επίσης και για μία «παγκόσμια αποστολή της Ισπανίας», για την δημιουργία εκ της «ηλιακής ενότητος» την οποία αντιπροσωπεύει, ενός «νέου κόσμου». Βεβαίως αυτή η τελευταία πρόταση, αφήνοντας κατά μέρους τις καλές προθέσεις, παραμένει ένα ερωτηματικό.

Το τι μπορεί να πει η Ισπανία σήμερα ή ακόμη και αύριο σχετικώς με την παγκόσμια ιδέα, είναι στην πραγματικότητα ασαφές. Αλλά η αλήθεια είναι πως εδώ έχουμε την επίδραση μίας ακριβούς λογικής. Στην πραγματικότητα κάποιος δεν μπορεί να υποστηρίξει πνευματικώς την ιδέα του έθνους, χωρίς να οδηγηθεί ενστικτωδώς στο να υπερβεί τον παρτικουλαρισμό της, να την αντιληφθεί ως την αρχή ενός υπερεθνικού πνευματικού οργανισμού, κατά συνέπεια με μία αξία καθολικότητος: ακόμη και όταν έχει μικρή προδιάθεση να δώσει απτή και αποτελεσματική μορφή σε μία τέτοια ανάγκη. Και αντιστρόφως: κάθε παρτικουλαριστικός περιορισμός μίας εθνικής ιδέας, θα την οδηγήσει στο να κατηγορηθεί για λανθάνοντα υλισμό και κολλεκτιβισμό.

Προχωρούμε στο ειδικώς πολιτικό μέρος του προγράμματος. Οι Φαλαγγίτες λένε όχι στο αγνωστικιστικό κράτος, έναν παθητικό θεατή της εθνικής δημόσιας ζωής ή το πολύ-πολύ έναν αστυνομικό με μεγαλοπρεπές ύφος («κράτος νυχτοφύλακας»). Το Κράτος πρέπει να είναι αυταρχικό, Κράτος όλων, Όλον και Ολοληρωτικό, αιτιολογούμενο, κατ’ αυτήν την μορφή, πάντοτε αναφορικώς προς το ιδεώδες και την αιώνια ιδέα της Ισπανίας, ανεξάρτητο από οποιοδήποτε απλώς κομματικό ή ταξικό συμφέρον.

Η εξάλειψη των κομμάτων και του σχετιζόμενου κοινοβουλίου προκύπτει φυσικώς εξ αυτής της αντιλήψεως. Όμως οι Φαλαγγίτες, υπό την πίεση των κοσμικών παραδόσεων της πατρίδος τους, φαίνεται επίσης να επαγρυπνούν ενάντια στις υπερβολές εκείνες του ολοκληρωτισμού, οι οποίες με την ισοπεδωτική και ομοιομορφοποιητική δραστηριότητά τους απειλούν, παρόλα ταύτα, να εξομοιώσουν μερικές εθνικιστικές τάσεις με τις εθνικοποιήσεις του Μπολσεβικισμού. Έτσι οι Φαλαγγίτες επιμένουν στην αναγκαιότητα οργανικών ανθρώπινων ομάδων, ζωντανών και σφριγηλών, οι οποίες θα συναρθρώνουν το αληθινό κράτος και θα αποτελούν το στέρεο θεμέλιό του. Έτσι προτίθενται να υπερασπιστούν την ακεραιότητα της οικογένειας, το κύτταρο της κοινωνικής ενότητος, την τοπική αυτονομία, το κύτταρο της εδαφικής ενότητος και τελικώς την συντεχνιακή και επαγγελματική ενότητα, τα κύτταρα μίας νέας εθνικής οργανώσεως της εργασίας και όργανα για την υπέρβαση της ταξικής πάλης.

Υπό την τελευταία άποψη, η προσχώρηση των Φαλαγγιτών στην φασιστική συντεχνιακή ιδέα είναι πλήρης. «Οι συνδικαλιστικές και οι συντεχνιακές ομάδες, ανίκανες μέχρι στιγμής να συμμετάσχουν στην εθνική δημόσια ζωή, θα πρέπει να εγερθούν, γκρεμίζοντας τα τεχνητά φράγματα του κοινοβουλίου και των πολιτικών κομμάτων με τα άμεσα όργανα του Κράτους». Η κοινότητα των παραγωγών ως ένα οργανικό σύνολο θα γίνεται αντιληπτή ως «ολοκληρωτικώς συν-ενδιαφερόμενη και αναμεμειγμένη στην μοναδική και υψηλότερη κοινή επιχείρηση»: μια επιχείρηση στην οποία η ηγεσία πρέπει πάντοτε να είναι εξασφαλισμένη για το γενικό εθνικό συμφέρον.

Πιθανώς δεν αποτελεί σύμπτωση το ότι το κεφάλαιο που αμέσως ακολουθεί αυτό, αναφέρεται στην ανθρώπινη προσωπικότητα, και το ότι αποκηρύσσει τον κίνδυνο πως ένα ολόκληρο έθνος θα μεταβληθεί σε ένα είδος «πειραματικού εργαστηρίου» όπως στις λογικές συνέπειες του Μπολσεβικισμού και της μηχανοκρατίας. Η σπουδαιότητα η οποία δίνεται στην αξία της ανθρώπινης προσωπικότητος, διαχωρίζοντάς την σαφώς από την ατομικιστική θέληση, μας φαίνεται όντως ως μία από τις πιο αξιοπρόσεκτες και χαρακτηριστικές του Ισπανικού Φαλαγγιτικού προγράμματος και το αποτέλεσμα μίας υγιούς παραδοσιακής θεάσεως. Παραθέτουμε το απόσπασμα, που αναφορικώς με αυτήν την περίπτωση, είναι το πιο σημαντικό: «Η Ισπανική Φάλαγγα διακρίνει στην ανθρώπινη προσωπικότητα, πέρα από το φυσικό άτομο και την φυσική ατομικότητα, την πνευματική μονάδα, την ορισμένη στη αιώνια ζωή ψυχή, το όργανο των απόλυτων αξιών, μία απόλυτη αξία η ίδια». Ως εκ τούτου και η αιτιολόγηση ενός θεμελιώδους σεβασμού για την «αξιοπρέπεια του ανθρώπινου πνεύματος, για την ολότητα και την ελευθερία του ατόμου: ελευθερία νομιμοποιημένη εξ άνωθεν, βαθείας φύσεως· που κανείς δεν μπορεί ποτέ να την μετασχηματίσει στην ελευθερία του να συνωμοτήσει ενάντια στην πολιτική κοινωνία και να υπονομεύσει τα θεμέλιά της». Με αυτήν την δήλωση ξεπερνάται αποφασιστικώς ένας από τους μεγαλύτερους κινδύνους της αντί-Μαρξιστικής αντεπαναστάσεως: ο κίνδυνος δηλαδή του να καταπατηθούν οι πνευματικές αξίες της προσωπικότητος, την στιγμή που ορθώς πλήττονται το λιμπεραλιστικό και το ατομικιστικό σφάλμα στην πολιτική και την κοινωνική ζωή.

Με αυτήν την προϋπόθεση, κάθε υλιστική ερμηνεία της ιστορίας απορρίπτεται από τους Φαλαγγίτες. Το πνεύμα της γίνεται αντιληπτό από αυτούς ως η πηγή κάθε αληθώς αποφασιστικής δυνάμεως – είναι άξιο αναφοράς. Και παρομοίως μία ομολογία της Καθολικής πίστεως είναι φυσική. Η Καθολική ερμηνεία της ζωής είναι, ιστορικώς μιλώντας, η μόνη που είναι «Ισπανική» και κάθε έργο εθνικής ανασυγκροτήσεως πρέπει να προσήκει σε αυτήν. Αυτό δεν θα σημαίνει μία Ισπανία, η οποία θα πρέπει για ακόμη μία φορά να υποταχθεί στην ανάμειξη, στις ίντριγκες και στην ηγεμονία τις εκκλησιαστικής δυνάμεως, αλλά μία νέα Ισπανία εμψυχωμένη από την «παγκόσμια Καθολική αίσθηση», η οποία ήδη την οδηγεί «ενάντια στη συμμαχία του ωκεανού και της βαρβαρότητος, στην κατάκτηση άγνωστων ηπείρων»: μία Ισπανία διαποτισμένη από τις θρησκευτικές δυνάμεις του πνεύματος.

Έτσι οι Φαλαγγίτες πολεμούν ως ένας «εθελοντής πολεμιστής» με σκοπό να «κατακτήσουν την Ισπανία για την Ισπανία». Αυτές είναι ιδέες, που από το γενικό περίγραμμά τους, μας φαίνονται απολύτως «εν τάξει», παρουσιάζουν ήδη μία ακριβή άποψη και δύνανται να έχουν την αξία σταθερών σημείων αναφοράς. Αν το Ισπανικό εθνικό κίνημα πραγματικά διαπεραστεί από αυτές, έχουμε ένα διπλό λόγο να τους ευχηθούμε ειλικρινώς μία απόλυτη, γρήγορη και αποφασιστική νίκη: όχι μόνο για την αρνητική αντικομμουνιστική και αντιμπολσεβικική πλευρά, αλλά επίσης και για αυτό που υπό τις θετικές του όψεις, θα μπορέσει να ακολουθήσει εξ αυτής, στο σύνολο μίας νέας ιεραρχικής Ευρώπης των εθνών και της προσωπικότητος.

Μετάφραση-Απόδοση: Τήμενος