‘και οι έμποροι της γης κλαύσουσι και πενθήσουσιν απ’ αυτηι, ότι τον γόμον [τα εμπορεύματα] αυτών ουδείς αγοράζει ουκέτι.’
(Αποκάλυψις Ιωάννου, 18.11)
‘οι έμποροι τούτων [των εμπορευμάτων], οι πλουτήσαντες απ’ αυτής, από μακρόθεν στήσονται δια τον φόβον του βασανισμού αυτης [της Βαβυλώνας] κλαίοντες και πενθούντες.’ (18. 15)
‘η πόλις η μεγάλη. . . μιά ώρα [στιγμιαία] ηρημώθη ο τοσούτος πλούτος (18. 16, 19)
φίλες και φίλοι, καλημέρα σας
Ένας κάποιος τρόπος σκέψης, το παζάρι (η λαϊκή) και ένας αυτοσχεδιασμός μιας τζαζ μπάντας, και άλλα πολλά φαινόμενα, εμφανίζουν το παρακάτω κοινό στοιχείο: την οργανωμένη ανοργανωσιά, την ανοργανωσιά που βασίζεται σε μια στοιχειώδη και υποτυπώδη μορφή οργάνωσης. Σε διανοητικό επίπεδο, η οργάνωση της σκέψης παίρνει τη μορφή μιας αναγκαίας τακτοποίησης της σκέψης, η οποία μας επιτρέπει να αυτοσχεδιάσουμε, να περιπλανηθούμε διανοητικά, να επινοήσουμε, να δημιουργήσουμε συνάψεις.
Τακτοποιώ τις σκέψεις μου: Πρώτον, Δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα μέχρι την Επανάσταση, δεύτερον, πολλά μπορούμε να κάνουμε μέχρι το ξέσπασμά της, και, τρίτον, δεν θα γίνει Επανάσταση, οπότε το μόνο που μπορεί να γίνει είναι μια σειρά βελτιώσεων και μεταρρυθμίσεων. Τάσσομαι αναφανδόν υπέρ της δεύτερης επιλογής: οι επαναστάσεις γίνονταν, γίνονται και θα γίνονται, και μέχρι να γίνουν μεσολαβεί μια περίοδος όπου έχουμε πολλές αλλαγές, τόσο σε διανοητικό επίπεδο όσο και σε...
αξιακό, οικονομικό, κοινωνικό, πολιτικό, ιδεολογικό, πολιτισμικό, κλπ.
Το τρίτο μοντελάκι είναι το μοντελάκι του εξελικτικισμού, του ιστορισμού, της προόδου, μόνο που η Φουκοσίμα έρχεται να επιβεβαιώσει την άποψη ότι απ’ όπου περνάει η πρόοδος αφήνει σωρούς ερειπίων. Ο Μπένγιαμιν σημείωσε ότι η Επανάσταση είναι το κόψιμο του φυτιλιού της προόδου που καίγειαι για να φτάσει στον δυναμίτη, στη μεγάλη έκρηξη, στη μεγάλη καταστροφή. Εάν καταφέρουμε, με την επανάσταση, να κόψουμε το φυτίλι, θα σωθούμε. Ειδάλλως, τη πουτσίσαμε. Το ότι ζούμε στην κόλαση, δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία, και ίσως η κατάσταση αυτή να μας παρεμποδίζει να τρέξουμε πιο γρήγορα από την καύση του φυτιλιού. Άλλοι λένε ότι ζούμε ήδη στα πρόθυρα της Αποκάλυψης και ίσως να έχουν δίκιο.
Το πρώτο μοντελάκι είναι το μοντελάκι της μεγάλης Κρίσης, της μεγάλης Καταστροφής, της Αποκάλυψης, το οποίο όμως εμφανίζεται πολλαχώς διατυπωμένο. Προϋπόθεση της Σωτηρίας είναι μια μεγάλη Κρίση, του καπιταλισμού ας πούμε ή η Καταστροφή ως κατάρρευση της Κυριαρχίας πάνω στη Φύση. Το μοντελάκι αυτό είναι ο εσχατολογικός τρόπος θέασης της ιστορίας. Η απώτατη πηγή του βρίσκεται στον Δανιήλ, κληρονόμος του οποίου είναι η Αποκάλυψη του Ιωάννη. Η οποία Αποκάλυψη είναι μια σαφής απόπειρα καταστολής του πρώιμου κομμουνιστικού χριστιανισμού μέσω της επιβολής δια του εκφοβισμού της λατρείας ενός παντοκράτορος ισχυρού, αυταρχικού και τιμωρητικού Θεού Πατέρα. Η Αποκάλυψη συνέβαλε στην εγκαθίδρυση ενός αυταρχικού, κρατικιστικού τρόπου οργάνωσης (Εκκλησία) των δικτύων των αυτόνομων κοινοτήτων (Αγάπαι), συνέβαλε δηλαδή στη συρρίκνωση της διεύρυνσης του κομμουνισμού (πρώιμος χριστιανισμός). Η τσομπαναραιοποίηση του χριστιανισμού δεν ήταν δύσκολο να επιτευχθεί μιας και ο κομμουνισμός των κοινοτήτων δεν έθιξε την παραγωγή του κοινωνικού πλούτου, εμφανίστηκε δηλαδή μέσα στα πλαίσια του δουλοκτητικού τρόπου παραγωγής.
Η Αποκάλυψη του Ιωάννη υπαινίσσεται ότι κατά την Αποκάλυψη θα καταργηθεί το εμπόριο. Αυτό, κατά συνέπεια, σημαίνει ότι εάν καταργηθεί το εμπόριο, εάν αντιληφθούμε τις πρώτες εκδηλώσεις κατάργησης του εμπορίου, τότε μας επιτρέπεται να εκλάβουμε αυτές τις εκδηλώσεις ως τα πρώτα σημεία της έλευσης της Αποκάλυψης. Εάν όμως Αποκάλυψη σημαίνει Φανέρωμα, Απο-κάλυψη, τι θα αποκαλυφτεί, τι θα φανερωθεί;
Γράφει, λοιπόν, ο Ιωάννης ότι την εποχή της πορνείας, δηλαδή της ακμής, της Βαβυλώνας (του καπιταλισμού θα λέγαμε σήμερα), ‘οι έμποροι της γης εκ της δυναμεως του στρήνους [αλαζονείας, ύβρεως] αυτής [της Βαβυλώνας] επλούτησαν‘ (18.3) αλλά κατά την πτώση της, ‘οι έμποροι της γης κλαύσουσι και πενθήσουσιν απ’ αυτήι, ότι τον γόμον [τα εμπορεύματα] ουδείς αγοράζει ουκέτι‘ (18.11) και ‘οι έμποροι τούτων [των εμπορευμάτων], οι πλουτήσαντες απ’ αυτής, από μακρόθεν στήσονται δια τον φόβον του βασανισμού αυτής κλαίοντες και πενθούντες‘ (18.15). Δεν είναι σαφές εάν η κατάργηση του εμπορίου θα επιφέρει την πτώση της Βαβυλώνας ή εάν η πτώση θα επιφέρει την κατάργηση. Αυτό το οποίο τονίζει ο Ιωάννης είναι το εξής: η πόλις η μεγάλη. . .μια ώρα ηρημώθη ο τοσούτος πλούτος (18. 16 και 19).
Κατά τη διάρκεια λοιπόν της πτώσης, της κατάρρευσης, θα έρθει μια στιγμή κατά την οποία θα συμβεί το εξής τρομακτικό: θα εξαφανιστεί, θα χαθεί ένας τεράστιος κοινωνικός πλούτος. Πως θα συμβεί αυτό δεν μας το λέει ο Ιωάννης. Είναι όμως βέβαιος. Ποιος τρόπος σκέψης τον οδηγεί σε αυτή την προφητεία, σε αυτό το συμπέρασμα; Μπορούμε να εντοπίσουμε κάποια υπόγεια σύνδεση ανάμεσα σε αυτή τη διατύπωση και την Αποκάλυψη;
Με άλλα λόγια: η Αποκάλυψη, η Καταστροφή θα επιφέρει την εξαφάνιση του τεράστιου κοινωνικού πλούτου ή η εξαφάνιση του πλούτου θα φέρει την Αποκάλυψη; Από τη μια μας λέει ότι κανείς δεν θα μπορεί να αγοράζει τα εμπορεύματα κι από την άλλη ότι θα χαθεί τεράστιος πλούτος. Μήπως θα χαθεί επειδή δεν θα μπορεί κανείς να τον αγοράζει; Και γιατί δεν θα μπορεί να τον αγοράζει; Και γιατί να χαθεί επειδή δεν θα μπορεί κανείς να τον αγοράζει;
Εάν αντιπαραβάλλουμε τις προφητείες του Ιωάννη με αυτά τα ερωτήματα κι όλα αυτά με την πρώτη πρόταση του Κεφαλαίου του Κ. Μαρξ (ο πλούτος στις καπιταλιστικές κοινωνίες εμφανίζεται ως ένας τεράστιος σωρός εμπορευμάτων), τότε είμαστε σε θέση να προσεγγίσουμε την ουσία της Κυριαρχίας: ο κοινωνικός πλούτος δεν είναι μόνο σκοπός αλλά και μέσον κοινωνικού ελέγχου, καταστροφής και εξόντωσης. Ο Κύριος επιδιώκει να αρπάζει και να κατέχει τον συλλογικά παραγόμενο κοινωνικό πλούτο όχι απλά και μόνο για να είναι πλούσιος και να καλοπερνάει αλλά κυρίως για να μπορεί να ελέγχει, να καταστρέφει, να εξοντώνει τους υποτελείς Παραγωγούς, για να ενισχύει και διαιωνίζει την Κυριαρχία, για να διαχειρίζεται πρός όφελός του, να συρρικνώνει δηλαδή τον εμμενή κομμουνισμό.
Όταν έρθει μια μέρα που θα κανείς δεν θα αγοράζει τα εμπορεύματα διότι δεν θα μπορεί (ανεργία, φτώχεια) θα πρέπει να σκεφτούμε μήπως αρχίζει η ερήμωση τοσούτου πλούτου της Βαβυλώνας, μήπως δηλαδή βρισκόμαστε στα πρόθυρα της Αποκάλυψης. Αυτό που θα αποκαλυφτεί, που θα φανερωθεί δεν είναι άλλος από τον Κύριο και την Κυριαρχία.
Μιας όμως και η Αποκάλυψη, σύμφωνα με τις μεσσιανικές και εσχατολογικές αντιλήψεις, είναι η προϋπόθεση του επί της Γης Παραδείσου, μήπως τη μέρα που δεν θα αγοράζει κανείς τα εμπορεύματα (μεταξύ των οποίων και το πιο σημαντικό, η εργασιακή δύναμη) θα ανοιχτούν οι πύλες του Παραδείσου, δηλαδή θα εκκινήσει η διαδικασία της επίλυσης των κοινωνικών προβλημάτων;
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου