φίλες και φίλοι, καλή σας μέρα
Μερικές φορές δυσκολεύομαι να επιλέξω τον τίτλο του σημειώματος. Όπως σήμερα. Τελικά, προτίμησα αυτό που διαβάζετε αντί του ‘από την αθλιότητα της συναυλίας στο γλέντι της παρέας‘.
Το Σάββατο που μας έρχεται, 17 Μαρτίου 2012, ο πάμπλουτος Νταλάρας, θα δώσει άλλη μια δωρεάν συναυλία, στην Ηλιούπολη, αν δεν κάνω λάθος. Τονίζω τις λέξεις αθλιότητα και γλέντι, πάμπλουτος και δωρεάν για να στρέψω την προσοχή μου, και τη δική σας, στη σχέση που υπάρχει μεταξύ των μερών που συγκροτούν αυτά τα δύο αντιθετικά δίπολα. (Η λέξη δίπολο δεν έχει σχέση με τους πόλους αλλά με το όργωμα: δίπολο είναι αυτό που έχει οργωθεί δυο φορές αλλά σε αντίθετη φορά). Το βασικό μου όμως μέλημα είναι άλλο: είναι η διατύπωση απαντήσεων στα εξής ερωτήματα: τι θα γίνει εάν δεν πάει κανείς στη συναυλία του προσεχούς Σαββάτου; Είναι δυνατόν να γίνει κάτι τέτοιο; Εάν δεν είναι, γιατί θα πάνε αυτοί και αυτές που θα πάνε; Τι θα έπληττε πιο καίρια τον Νταλάρα, το γιαούρτι ή η απουσία; Εάν η εκσφενδόνιση του γιαουρτιού είναι μια πρακτική διαμαρτυρίας, μήπως η διαμαρτυρία συντελεί στην ηρωοποίηση του γαιουρτουμένου καλλιτέχνη, πολιτικού, δημοσιογράφου, κλπ;
Ο Νταλάρας είναι πάμπλουτος διότι είναι ένας ικανότατος ανθρωποβοσκός, ένας ικανότατος δημιουργός ανθρώπινης αγέλης, όπως είναι η συναυλία, η οποία δεν είναι παρά μια μορφή κομμουνισμού της στάνης. Όλες οι συναυλίες, μηδεμιάς εξαιρουμένης – το τονίζω για...
να μην δημιουργηθούν παρεξηγήσεις. ΟΛΕΣ. Μιας και η διαιώνιση και η ενίσχυση της Κυριαρχίας επιτυγχάνεται και με τη συνεχή και αδιάλειπτη δημιουργία ανθρώπινης αγέλης, ενός συνόλου θεατών που δεν σχετίζονται μεταξύ τους παρά μόνο φαντασιακά, η ικανότητα συγκρότησης ανθρώπινου κοπαδιού είναι μια ικανότητα η οποία αμείβεται πλουσιοπάροχα από τον Κύριο. Ο προσερχόμενος στη συναυλία προσέρχεται ως άτομο, κι αν ανήκει σε παρέα, γρήγορα θα υποβιβαστεί στην άθλια κατάσταση του μοναχικού ατόμου. Ως άτομο, ως μη σχετιζόμενο με κανέναν άλλον, υποπίπτει στην κατάσταση του πρωταρχικού θεατή που δεν είναι άλλος από τον αιχμάλωτο του πολέμου: αυτός ήταν ο πρώτος θεατής. Ο θεατής είναι προϊόν του πολέμου εκείνου κατά τον οποίο υπάρχουν αιχμάλωτοι, οι οποίοι είτε επρόκειτο να θυσιαστούν είτε να γίνουν δούλοι. Ο αιχμάλωτος πολέμου το μόνο που μπορεί να κάνει είναι να θεάται τον Νικητή, τον Κύριο του. Θα ήταν πολύ μεγάλο λάθος να ταυτίσουμε την διεξαγωγή του πολέμου με την αιχμαλωσία – κατά το μεγαλύτερο μέρος της ανθρώπινης ιστορίας η έννοια του αιχμαλώτου ήταν άγνωστη. Κατά συνέπεια, ο θεατής μιας συναυλίας υποπίπτει στην κατάσταση του αιχμαλώτου πολέμου, στην περίπτωσή μας του κοινωνικού πολέμου. Νομίζουμε ότι ο θεατής ακούει και βλέπει τον τραγουδιστή, τον ηθοποιό, τον πολιτικό, τον ποδοσφαιριστή, ναι, αλλά, οντολογικά, ακούει και βλέπει κάποιον άλλον: ακούει και βλέπει τον Νικητή, τον Κύριό του, τον Πολεμιστή που τον αιχμαλώτισε. Οι θεατές της συναυλίας είναι κοινωνικοί αιχμάλωτοι, η συναυλία είναι μια μορφή κοινωνικής αιχμαλωσίας.
Θα μπορούσαμε λοιπόν να πούμε ότι η συναυλία είναι ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης αιχμαλώτων χωρίς τείχη. Μιας όμως και τα ζώα στο μαντρί είναι αιχμάλωτα, θα μπορούσαμε να εντοπίσουμε τις ομοιότητες και τις διαφορές μεταξύ της συναυλίας και της στάνης, του μαντριού, του στάβλου. Θα το κάνουμε μια άλλη μέρα. Σκέφτομαι όμως ότι μια από τις πρώτες μορφές της αιχμαλωσίας εμφανίστηκε στις ποιμενικές κοινωνίες, οι οποίες επιβίωναν και αναπαράγονταν από την εκτροφή των αιχμαλώτων ζώων και, αναπόφευκτα, οι αιχμάλωτοι του πολέμου δεν μπορούσε παρά να είχαν την τύχη των εκτρεφομένων ζώων: σφαγή (θυσία) ή υποδούλωση. Η κοινωνική όμως αιχμαλωσία εμφανίστηκε και στο εσωτερικό της κοινωνίας με την υποβίβαση της γυναίκας στην κατάσταση του εκτρεφομένου ζώου, που γεννάει πολεμιστές, όπως η προβατίνα γεννάει προβατάκια, με την εμφάνιση δηλαδή της πατριαρχίας. Έτσι, εάν ο θεατής δεν είναι μόνο αιχμάλωτος πολέμου αλλά και εκτρεφόμενο ζώο και γυναίκα, τότε ο ‘Νταλάρας’ είναι εκτός από Πολεμιστής, Νικητής, Κύριος είναι και Ποιμένας και Πατριάρχης.
Όταν προσέρχομαι σε μια συναυλία (πολιτική συγκέντρωση, αίθουσα κινηματογράφου, γήπεδο, σχολείο, εργοστάσιο, κλπ), υποβιβάζομαι στην κατάσταση του κοινωνικού αιχμαλώτου, του εκτρεφόμενου ζώου και της γυναίκας, έχω προσεγγίσει δηλαδή το ναδίρ της αθλιότητας. Θα μου πείτε: θα έλεγες όχι σε μια καλή θεατρική παράσταση; Δεν θα παρακολουθούσες μια παράσταση του Μάμπεθ που τόσο σου αρέσει; Πριν απαντήσω σε αυτό το ερώτημα, θα σας θέσω κι εγώ ένα: μπορούμε να φανταστούμε τη Τέχνη χωρίς θεατές; Εγώ μπορώ και ένα πρωινό θα εκθέσω τις απόψεις μου. Για να σας δώσω όμως δουλειά για το σπίτι θα διατυπώσω ένα άλλο ερώτημα: εάν η Τέχνη προήλθε από τη γιορτή, υπήρξαν γιορτές, άρα και Τέχνη, χωρίς θεατές; Είναι ζητήματα που θα μας απασχολήσουν στο μέλλον.
Τι θέλω να πω τόση ώρα; Πως θα τα έλεγα όλα αυτά με δυο λέξεις; Μιλάω για την παθητικότητα, για την αθλιότητα της παθητικότητας, για τα μάγια της παθητικότητας. Η Κυριαρχία μας έχει κάνει μάγια, μεταφορικά μιλάω, και η παθητικότητα είναι η μορφή που παίρνουν αυτά τα μάγια. Πως θα τα λύσουμε τα μάγια της παθητικότητας; Θα πιώ ένα καφεδάκι, θα καπνίσω ένα τσιγαράκι (ένα, Μιχάλη) και θα συνεχίσω.
Εάν ο ανθρωποβοσκός ‘Νταλάρας’ είναι Νικηκής, Κύριος, Πολεμιστής, Ποιμένας και Πατριάρχης, δεν μπορεί παρά να είναι και Ιερέας, δηλαδή Θύτης. Η παθητικότητα είναι μια κατάσταση που διαμορφώνεται μετά από μια θυσία. Ποιος θυσιάζει ποιον, τι θυσιάζει, γιατί; Αυτό που θυσιάζεται είναι η ενεργητική αλληλεπίδραση του ενός με τον άλλον, ικανός και αναγκαίος όρος για την ανάπτυξη της ψυχής και του εγκεφάλου. Εάν η Κυριαρχία είναι (και) η θυσία αυτής της ενεργητικής αλληλεπίδρασης, ο Κύριος είναι (και) παραγωγός παθητικότητας, είναι ένας θύτης της αλληλεπίδρασης μεταξύ των υποτελών. Ο θεατής είναι θύμα – θα πρότεινα να μην το ξεχνάμε. Η Κυριαρχία δεν μπορεί να υπάρξει εάν δεν σπάσουν και δεν σπάζουν καθημερινά και παντού οι δεσμοί μεταξύ των υποτελων – είναι υποτελείς επειδή έχουν διαρραγεί οι δεσμοί. Η Κυριαρχία είναι η πανταχού παρούσα παρουσία της θυσίας της ενεργητικής αλληλοεπίδρασης και αλληλοσυσχέτισης.
Με όλα που έχετε διαβάσει μέχρι στιγμής θα έχετε αντιληφτεί ότι εάν εστιάζω στην οντολογική κατάσταση του θεατή και όχι στη συμπεριφορά του αυτό οφείλεται στον διαφορετικό τρόπο σκέψης που βρίσκεται εν εξελίξει και επεξεργάζεται η Ανωτάτη Σχολή Κακών Τεχνών. Γνωρίζετε πολύ καλά τι με κάνει και βγάζω εξανθήματα: η διαμαρτυρία. Αναρωτιέμαι: η διαμαρτυρία είναι μια αμφισβήτηση της οντολογικής κατάστασης του θεατή ή όχι; Αυτός που πετάει γιαούρτι στον ανθρωποβοσκό παύει να είναι κοινωνικός αιχμάλωτος, εκτρεφόμενο ζώο, γυναίκα και θύμα; Εάν θεωρεί ότι παύει να είναι, τότε ας συνεχίσει να πετάει. Ας δούμε όμως τι κάνει ο κάθε ανθρωποβοσκός ‘Νταλάρας’ , ας σκεφτούμε δηλαδή πάνω στην αξιοσημείωτη και δυσερμήνευτη ψυχραιμία των Νικητών, Πολεμιστών, Ιερέων, Θυτών ανθρωποβοσκών.
Όλοι αυτοί γνωρίζουν ότι αυτό που έχει σημασία είναι ο σχηματισμός, η σύμπηξη της αγέλης και το κάνουν με κάθε τίμημα. (Ξύπνησε η Αποστολία, της φτιάχνω τραχανά και συνεχίζω). Δεν τους πτοούν ούτε τα γιαούρτια ούτε τα νερά ούτε τα αυγά ούτε τα σκατά ούτε οι βρισιές, τους βλέπετε, δεν τους βλέπετε; Δεν είναι ούτε μαζόχες ούτε αναίσθητοι ούτε χοντρόπετσοι ούτε αφελείς – είναι πανέξυπνοι. Ας υπάρχει κάτω η αγέλη, κι ας συμπεριφέρεται όπως θέλει, αρκεί να υπάρχει εκεί, να είναι παρούσα. Κι αν ξεπεράσει κάποια όρια, εκεί κοντά τα τσομπανόσκυλα είναι λυμένα και θα ξεσκίσουν όποιον και όποιαν υπερβεί τα όρια της διαμαρτυρίας που έχει βάλει ο Κύριος Θύτης και Καταστροφέας και Συρρικνωτής της ενεργητικής αλληλεπίδρασης, του εμμενούς κομμουνισμού δηλαδή.
Ο ‘Νταλάρας’ θα πάθει τη πλάκα του μόνο εάν δεν υπάρχει ανθρώπινη αγέλη, όταν δεν θα μπορέσει να συγκροτήσει το ποίμνιο που μπορεί να συγκροτήσει. Γιατί του πετάμε γιαούρτια; Επειδή είναι υπηρέτης του Κυρίου, υπέρ της αρπαγής του κοινωνικού πλούτου; Τον τιμωρούμε με τα γιαουρτώματα, τις καρέκλες και τις βρισιές; Επιδιώκουμε να πάψει να είναι υπηρέτης; Ή μήπως θέλουμε να σιγήσει; Τώρα, που μπορεί και συγκροτεί ποίμνιο εξασφαλίζει τα εύσημα και τις εύφημες μνείες του Κυρίου ημών. Εάν δειλιάσει και κάνει πίσω, εάν δεν δεχτεί να γιαουρτώνεται, ο Κύριος θα τον κλάσει, θα τον πετάξει στα αζήτητα. Αλλά δεν θα δειλιάσει! Είναι ικανός να λουστεί όλη την παραγωγή της ΦΑΓΕ και της ΔΕΛΤΑ, τόσο αποφασισμένος είναι! Δεν το γνωρίζετε; Κρίμα, πολύ κρίμα, αν δεν το γνωρίζετε.
Μπορούμε να τον τιμωρήσουμε τον ΄Νταλάρα’, μπορούμε να τον αχρηστεύσουμε; Μπορούμε να ωθήσουμε τον Κύριο να τον πετάξει στα αζήτητα; Ναι, μπορούμε. Μπορούμε να τον κάνουμε να σιγήσει, μπορούμε να τον κάνουμε να πάθει τη πλάκα της ζωής του, αυτή που του χρειάζεται, εάν είμαστε υπέρ της δικαιοσύνης και όχι υπέρ της ειρήνης.
Ο ‘Νταλάρας’ θα πάθει τη πλάκα του μόνο εάν δεν είναι κανένας και καμιά από κάτω, όταν δεν υπάρχει κοπάδι, όταν θα είμαστε απόντες και απούσες. Εάν η βία αποκτά νόημα μόνο εν ονόματι της δικαοσύνης, δίπλα στη βία ήρθε η ώρα να τοποθετήσουμε μια πολύ πιο ισχυρή βία: τη βία της απουσίας.
Η απουσία είναι βία και δεν είναι βία. Αυτή η δισυπόστατη φύση της απουσίας είναι κάτι που τρελαίνει τον Κύριο, είναι κάτι που ο Κύριος δεν μπορεί να αντιμετωπίσει, δεν μπορεί να ελέγξει, να αφομοιώσει, να νικήσει. Κι αυτό διότι είναι η εφαρμογή του πρώτου αξιώματος της διεξαγωγής του κοινωνικού πολέμου:
νικάμε χωρίς να πολεμάμε.
Όσοι και όσες συνεχίσουν να συγκροτούν κοπάδι, θα είναι άξιοι της αφροσύνης τους.
Αθανάσιος Τριανταφυλλιά Δρατζίδης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου